شرایط حاکم بر شرکت های تعاونی

ثبت کریم خان در این مقاله پیش از هر چیز به تعریف شرکت تعاونی می پردازد.

شرکت تعاونی شرکتی می باشد از اشخاص حقیقی یا حقوقی که برای رفع نیازمندی های مشترک و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضا بوسیله خودیاری و کمک متقابل و همکاری آن ها ، موافق اصولی که در قانون شرکت های تعاونی تصویب شده در تاریخ 9 / 4/ 1352 مصرح می باشد ، تشکیل می گردد.

بند هفتم ماده 20 قانون تجارت تصویب شده در سال 1311 شرکت تعاونی را به دو دسته شرکت تعاونی تولید و شرکت تعاونی مصرف نموده است که در این خصوص قانون تجارت این شرکت ها را این گونه تعریف کرده است :

شرکت های تعاونی تولید

به شرکتی اطلاق می شود که میان عده ای از ارباب حرف تشکیل می گردد و شرکاء مشاغل خود را جهت تولید و فروش اشیا یا اجناس استفاده می کنند.

شرکت های تعاونی مصرف

به شرکتی می گویند که جهت نیل به اهداف ذیل تشکیل می گردد :

1. فروش اجناس مورد نیاز جهت مصارف معیشتی اعم از این که اجناس یاد شده توسط شرکا ایجاد شده باشد یا توسط شرکا خریداری شده باشد.
2. تقسیم نفع و ضرر میان شرکاء به نسبت خرید هر کدام از آن ها .

نمونه هایی از مهم ترین شرایط حاکم بر شرکت های تعاونی عبارتند از :

• شرکت تعاونی اعم از تولید یا مصرف ممکن است براساس اصول شرکت سهامی یا بر اساس مقررات مخصوصی که با تراضی شرکاء ترتیب داده شده باشد تشکیل گردد.
• چنانچه شرکت تعاونی تولید یا مصرف براساس اصول شرکت سهامی تشکیل گردد حداقل سهام یا قطعات سهام ده ریال خواهد بود و هیچ کدام از شرکاء مجاز نیستند در مجمع عمومی بیش از یک رای داشته باشد.
• شرکت تعاونی باید اساسنامه داشته باشد.
• شرکت تعاونی باید ثبت شود.جهت ثبت شرکت تعاونی، باید از طرف وزارت تعاون ” مجوز ثبت ” یا موافقت نامه تشکیل صادر گردد.
• شرکت تعاونی، مانند شرکت تجاری، شخصیت حقوقی دارد و دارایی آن، متمایز از دارایی اعضاء است.
• سرمایه شرکت تعاونی به سهام تقسیم می گردد.
• نوع و مبلغ سهم را اساسنامه مقرر می دارد.
• پرداخت قیمت سهام شرکت تعاونی، ممکن است نقدی یا غیرنقدی باشد. در هر حال زمان خرید، حداقل یک سوم بهای آن میبایست ادا شود.
• از بعد سرمایه شرکت های تعاونی به دو دسته تقسیم می شوند :

• الف) شرکت هایی که کلیه سرمایه آن توسط اعضا تامین می گردد.
• ب) شرکت هایی که بخشی از سرمایه ( حداقل 51 درصد ) به وسیله اعضاء تامین شده و مابقی توسط نهادهای دولتی و عمومی به شرکت ارائه می گردد.

• حداقل تعداد اعضای شرکت تعاونی هفت نفر است.
• شرکت تعاونی مجامع عمومی تشکیل شده از مجمع عمومی موسس که اولین مجمع عمومی عادی نامیده می شود، مجمع عمومی عادی و مجمع عمومی فوق العاده است.
• اداره امور تعاون براساس اساسنامه بر عهده هیات مدیره ای تشکیل شده از سه ، پنج یا هفت نفر عضو اصلی؛ و دو ، سه یا چهار نفر عضو علی البدل می باشد که از این اعضاء برای مدت سه سال انتخاب می گردند.
• هیات مدیره باید بلافاصله پس از انتخاب، جهت اداره امور و اجرای تصمیمات مجمع عمومی و هیات مدیره، شخص واجد شرایطی را از بین اعضای تعاونی و یا خارج از آن برای سه سال به عنوان مدیرعامل انتخاب نماید.
• شرکت تعاونی الزاماَ میبایست یک یا چند بازرس داشته باشد. بازرسی آن ها به مدت دو سال می باشد.
• انحلال شرکت تعاونی با رای مجمع عمومی فوق العاده و یا با تصمیم وزارت تعاون صورت می پذیرد.
• خروج عضو از شرکت تعاونی اختیاری است و نمی توان آن را منع نمود. همچنین مجمع عمومی می تواند با پیشنهاد هر کدام از مدیران، اخراج عضو تعاونی را در صورت تحقق شرایط تعیین شده به تصویب رساند.
• حداقل سرمایه در شرکت های تعاونی، نباید کمتر از ده درصد سرمایه گذاری لازم برای فعالیت موضوع تعاونی باشد.