نحوه ی ثبت طرح های صنعتی

پیش از این موسسه ثبت کریم خان درباره طرح صنعتی سخن گفته است،در این مقاله قصد داریم درباره نحوه ثبت طرح های صنعتی توضیحات بیشتری را ارائه دهیم.طرح صنعتی اصولاً نمایانگر شکل و ظاهر کلی یک کالا و محصول است ولی از دید حقوق مالکیت فکری،طرح صنعتی خصوصیات مربوط به شکل و ساختار و یا نقش و تزئینات به کار رفته در یک کالا به واسطه یک فرآیند صنعتی می باشد که سبب زیبایی و جذابیت محصول ارائه شده می گردد.بنابراین به عنوان یک قاعده کلی،طرح صنعتی از اجزای ذیل تشکیل شده است.

1. ویژگی های سه بعدی مانند شکل یک کالا
2. ویژگی های دو بعدی از جمله تزئینات،خطوط یا رنگ های به کار رفته در یک کالا
3. ترکیبی از هر دو مورد

طرح صنعتی می تواند در انواع زیادی از محصولات صنعتی و حتی صنایع دستی می تواند کاربرد داشته باشد؛از جمله این محصولات می توان به ابزارآلات فنی و تجهیزات پزشکی، کالاهای لوکس و تجملی،لوازم خانگی،وسایل برقی و الکتریکی،خودروهای سواری،طرح های نساجی،کالاهای تفریحی و غیره اشاره نمود.طرح صنعتی چیزی است که موجب جذاب نشان دادن کالا خواهد شد و به همین منظور ارزش تجاری و قابلیت فروش یک محصول افزایش می یابد و حتی در برخی از موارد ممکن است دلیل فروش محصولات یک شرکت باشد.

حمایت از طرح صنعتی میتواند بدون ثبت طرح صنعتی صورت پذیرد.مرجع ثبت طرح های صنعتی اداره مالکیت صنعتی واقع در تهران است.ثبت طرح صنعتی سبب می شود،مالک طرح دارای حق انحصاری جلوگیری از نسخه برداری غیر مجاز یا تقلید توسط اشخاص ثالث باشد،این حق باعث می شود دیگران از ساخت،عرضه،واردات،صادرات یا فروش هر محصولی که طرح در آن به کار رفته یا در آن گنجانده شده است منع شوند.بهره برداری از یک طرح صنعتی ثبت شده عبارت است از ساخت،فروش و وارد کردن اقلام حاوی آن طرح صنعتی.
مالک طرح صنعتی ثبت شده،مجاز است علیه شخصی که بدون موافقت وی اقدام به بهره برداری از طرح صنعتی ثبت شده که عبارتند از: ساخت،فروش و وارد کردن اقلام حاوی آن طرح صنعتی نموده و مرتکب عملی شود که عادتا موجبات تجاوز آینده را فراهم آورد،در دادگاه،اقامه دعوی نماید.

• طرح های صنعتی قابل ثبت
براساس ماده 21 قانون ثبت اختراعات،طرح های صنعتی و غیره،طرح صنعتی زمانی جدید است که از طریق انتشار به طور محسوس و یا از طریق استفاده به هر شکل دیگر پیش از تاریخ ارائه اظهارنامه یا برحسب مورد پیش از حق تقدم اظهارنامه به منظور ثبت در هیچ نقطه ای از جهان برای عموم فاش نشده است.

• مراحل ثبت طرح صنعتی
طبق ماده 67 قانون فوق،برای ثبت طرح صنعتی میبایست اظهارنامه ای به مرجع ثبت ارائه دهید.اظهارنامه ثبت طرح صنعتی که به اداره مالکیت صنعتی ارائه می گردد،همراه نقشه،عکس و دیگر مشخصات گرافیکی کالا تشکیل دهنده طرح صنعتی می باشند و ذکر نوع فرآورده هایی که طرح صنعتی برای آنها استفاده می گردد،خواهد بود،در صورتی که طرح صنعتی سه بعدی باشد،اداره مالکیت صنعتی مجاز به درخواست نمونه واقعی یا ماکتی از آن به همراه اظهارنامه می باشد.اظهارنامه مشمول هزینه تعیین شده برای ارائه آن خواهد بود.

اظهارنامه باید دربردارنده مشخصات طرح باشد و در مواردی که متقاضی همان طراح نیست،اظهارنامه باید به همراه مدرکی باشد که ذی حق بودن متقاضی را برای ثبت طرح صنعتی ثابت نماید (ماده 22 قانون ثبت اختراعات،طرح های صنعتی و غیره)

اظهارنامه ثبت طرح صنعتی میبایست در 2 نسخه و در فرم مخصوص و به زبان فارسی تنظیم شده و بعد از قید تاریخ،به وسیله متقاضی یا نماینده قانونی او به امضاء برسد.

تبصره _ چنانچه اسناد ضمیمه اظهارنامه و دیگر اسناد مربوط،به زبان دیگری غیر از زبان فارسی باشد،ارائه اصل مدارک لازم همراه با ترجمه عادی کامل آنها اجباری می باشد،با این وجود در صورتی که ترجمه کامل این مدارک برای متقاضی میسر نباشد در جریان بررسی اظهارنامه،ترجمه رسمی مدارک مذکور را مطالبه کند.چنانچه اصطلاحات فناوری و علمی به کار رفته در اسناد مذکور،معادل فارسی نداشته باشد،ذکر همان اصلاحات کفایت می کند.(ماده 68آین نامه قانون مذکور)

ماده 69 آیین نامه قانون ثبت اختراع وغیره _ متقاضی میبایست اظهارنامه ثبت طرح صنعتی را به شکل حضوری یا با پست سفارشی و یا در چارچوب ⃰ ماده 167 آیین نامه ثبت اختراعات و غیره به مرجع ثبت ارائه دهد.تاریخ وصول اظهارنامه یا تاریخ داده پیام،تاریخ اظهارنامه به شمار می رود.

⃰ ماده 167 آیین نامه ثبت اختراعات وغیره _ مرجع ثبت موظف است با تجهیز امکانات فنی نسبت به الکترونیکی کردن تمامی مراحل از قبیل ثبت داخلی یا بین المللی اختراعات،طرح های صنعتی وعلائم،از جمله ارائه،بررسی،اصلاح وثبت اظهارنامه،انتشار آگهی وثبت این مالکیت ها وتمدید اعتبار آن یا اعمال هرگونه تغییرات وانتقالات وهم چنین پرداخت های مقرر، اقدامات مقتضی را معمول دارد.

تبصره : تبادل اطلاعات مربوط به ثبت اختراعات،طرح های صنعتی وعلائم با سازمان ها وموسسات مربوطه می تواند به صورت الکترونیکی انجام پذیرد.

• مواردی که میبایست در اظهارنامه ذکر گردد:
اظهارنامه طرح صنعتی میبایست شامل نکات ذیل باشد :

1. اسم،نشانی،کد پستی،شماره ملی،تابعیت و سمت متقاضی یا نماینده قانونی وی و در صورتی که متقاضی شخص حقوقی است،ذکر نام،نوع فعالیت،اقامتگاه،محل و شماره ثبت،تابعیت،مرکز اصلی و عنداللزوم هر شناسه دیگر الزامی است؛
2. اسم، اقامتگاه و کد پستی شخص یا اشخاصی که صلاحیت دریافت ابلاغ ها در ایران را دارند،چنانچه متقاضی در ایران اقامت نداشته باشد;
3. اسم و اقامتگاه طراح چنانچه متقاضی همان طراح نباشد؛
4. ذکر کالا و طبقه ای که متقاضی در خواست ثبت طرح برای آن را دارد؛
5. تاریخ،محل و شماره اظهارنامه یا گواهی نامه طرح صنعتی در خارج،در صورت درخواست حق تقدم؛
6. تعیین ضمایم

تبصره1. در صورت تسلیم اظهارنامه و سایر اسناد مربوط توسط اشخاص حقوقی،امضای آنها از طرف اشخاص مجاز،ضروری است.
تبصره2. اسم و نشانی متقاضی مقیم خارج از کشور علاوه بر فارسی باید به حروف لاتین باشد و با همان حروف نیز ثبت و آگهی شود.(ماده 70 آیین نامه قانون ثبت اختراع و غیره)

• مدارکی که باید ضمیمه اظهارنامه شود :

براساس ماده 73 آیین نامه،مدارک زیر میبایست ضمیمه اظهارنامه گردند:

1. مدارک مثبت هویت متقاضی و طراح
2. مدارک نمایندگی،چنانچه تقاضا به وسیله نماینده قانونی صورت گیرد.
3. در صورتی که طرح صنعتی دو بعدی باشد،پنج نمونه از شکل یا تصویر گرافیکی یا پنج نمونه از طرح ترسیم شده به عنوان نمونه
4. در صورتی که طرح صنعتی سه بعدی باشد،پنج نمونه از شکل یا تصویر گرافیکی یا پنج نمونه از طرح ترسیم شده از تمامی جوانب طرح
5. در طرح صنعتی سه بعدی،مرجع ثبت می تواند ماکتی از آن را به همراه اظهارنامه مطالبه کند،اندازه ماکتی که متقاضی از مدل طرح خود تسلیم می دارد،باید حداکثر 20×20×20 سانتی متر و وزن آن حداکثر 2 کیلو گرم و از ماده ای با دوام و غیر فاسد شدنی باشد.شکل های گرافیکی و ترسیم شده باید حداکثر در ابعاد 10×20 سانتی متر بوده و قابل نصب بر چهار صفحه مقوا در قطع A4 و با جوهر مشکی باشد.
6. درخواست کتبی به تاخیر انداختن انتشار آگهی ثبت طرح صنعتی و تعیین مدت آن،در صورت تمایل.
7. درخواست کتبی مبنی بر عدم ذکر اسم طراح،در صورتی که طراح نخواهد اسم او قید گردد.
8. رسید هزینه اظهارنامه و چنانچه اظهارنامه شامل دو یا چند طرح صنعتی است،رسید مربوط به پرداخت هزینه های اضافی
9. مدارک مربوط به حق تقدم که باید همزمان به ارائه اظهارنامه یا حداکثر ظرف مدت 15 روز از آن تاریخ ارائه گردد.

در ادامه با موسسه ثبت شرکت کریم خان همراه باشید تا توضیحات بیشتری در خصوص نحوه ثبت طرح صنعتی را به شما ارائه دهد.

• توضیح 1. طرح چاپ شده اشکال و تصاویر گرافیکی یا رسم شده،موضوع بندهای3 و4 فوق باید حداکثر در ابعاد 20×20 سانتی متر باشد و در آن رنگی بودن یا نبودن اشکال و تصاویر تصریح گردد.
• توضیح 2. در صورت ارائه ماکتی از مدل طرح،مرجع ثبت می تواند ماکت ذکر شده را ممهور به مهر و تاریخ نموده به متقاضی بازگرداند.
• توضیح 3. در صورتی که اظهارنامه حاوی طرح های صنعتی متعدد باشد،تصاویر یا اشکال یا مدل ها به صورت جداگانه ارائه شده و به وسیله شماره از یکدیگر جدا می شوند.

• اعلام وصول اظهارنامه

مرجع ثبت مقدمتا صحت تنظیم اظهارنامه را از نظر شناسایی هویت متقاضی و نمایش گرافیکی طرح صنعتی بررسی نموده و پس از وارد کردن اظهارنامه در دفتر ثبت،نسخه دوم آن را همراه ضمائم که شامل همان مشخصات نسخه اصلی است بعد از امضاء و مهر و قید تاریخ (ساعت،روز،ماه و سال) وصول آن با کلیه حروف،به عنوان رسید به متقاضی مسترد (برگردانده) خواهد کرد.

تبصره _ در مورد اظهارنامه هایی که به وسیله پست سفارشی ارسال می گردد،چنانچه اظهارنامه ها به ثبت رسید،نسخه دوم آن ها به انضمام ضمائم به هزینه مرجع ثبت با پست سفارشی، به عنوان رسید به متقاضیان بازگردانده خواهد شد؛در صورت عدم ثبت نیز مراتب به همین ترتیب به متقاضیان اطلاع داده خواهد شد.پاسخ اظهارنامه های واصله در چارچوب ماده 167، آیین نامه به صوت الکترونیکی خواهد بود.(ماده 81 قانون ثبت اختراعات و غیره)

• بررسی اظهارنامه و اخطار رفع نقص

مرجع ثبت در عرض 60 روز از تاریخ وصول،اظهارنامه و ضمائم آن را از نظر رعایت جنبه های شکلی و دیگر شرایط نوشته شده در قانون آیین نامه ثبت اختراعات و … و همچنین مطابقت دادن طبقه یا طبقات اعلامی با طبقه بندی بین المللی،را بررسی می کند.در صورتی که مرجع ثبت پس از بررسی متوجه ایرادات و نواقصی در اظهارنامه و ضمایم آن شوند،مراتب را کتباً و با ذکر جزئیات به متقاضی ابلاغ نموده و تا مهلت مقرر در این آیین نامه نقایص آن را رفع کند.در صورتی که متقاضی در مهلت مشخص قانونی به هر دلیلی نتواند نقایص اعلامی را رفع کند مرجع ثبت اظهارنامه را رد و مراتب را به صورت کتبی با قید دلیل یا دلایل رد به متقاضی ثبت ابلاغ خواهد کرد.توضیح _ مهلت رفع نقص برای متقاضیان ایرانی تا سقف 30 روز و برای متقاضیان اقامت یافته در خارج از کشور تا 60 روز از تاریخ ابلاغ حساب می گردد.(مواد 82 و83 آیین نامه قانون ثبت اختراعات و غیره)

• درخواست حق تقدم

طبق ماده 74 آیین نامه ثبت اختراعات و … در صورتی که متقاضی طبق ماده 9 قانون ثبت اختراعات و غیره،حق تقدم را درخواست کرده باشد؛هنگام تقاضای ثبت طرح صنعتی میبایست درخواست خود را حاکی از این حق باشد،به مرجع ثبت ارائه دهد.این درخواست میبایست شامل نکات ذیل باشد:

1. تاریخ و شماره اظهارنامه اصلی
2. طبقه بندی بین المللی مرتبط با اظهارنامه اصلی

کشور یا کشورهایی که اظهارنامه اصلی در آنجا ارائه شده است و در صورتی که اظهارنامه منطقه ای یا بین المللی مبنای حق تقدم باشد،ذکرماخذ آن .
در صورتی که متقاضی مدعی دو یا چند اظهارنامه پیشین باشد،مدت حق تقدم از زمان مقدم ترین آنها محاسبه می شود.(ماده 75 آیین نامه)

⃰ ماده 76 آیین نامه – مدت زمان حق تقدم در ثبت طرح صنعتی،6ماه از تاریخ ارائه اظهارنامه اصلی خواهد بود.در این مورد روز ارائه جزء مدت به حساب نخواهد آمد و اگر آخرین روز مصادف با روز تعطیل باشد،این مدت تا آخرین ساعت اولین روز اداری پس از روز تعطیل محاسبه خواهد شد.

• اصلاح،استرداد و انتقال اظهارنامه

براساس ماده 78 آیین نامه ثبت اختراعات و … ،متقاضی مجاز است تا پیش از ثبت طرح صنعتی،اظهارنامه خود را اصلاح نماید،به شرط اینکه از حدود اظهارنامه اولیه بیشتر نشورد.درخواست اصلاح با پرداخت هزینه مقرر انجام می پذیرد.متقاضی یا نماینده قانونی او در هر زمان پیش از ثبت طرح صنعتی می تواند ضمن ارائه درخواست کتبی به مرجع ثبت،اظهارنامه خود را بازگرداند.در صورت استرداد اظهارنامه،هزینه های پرداختی مسترد نخواهد شد.( ماده 79 آیین نامه)

⃰ ماده80 آیین نامه ثبت اختراعات وغیره _ انتقال حق مالکیت ناشی از ارائه اظهارنامه یا اعطای هر گونه اجازه بهره برداری از آن باید به درخواست کتبی هر ذینفع به مرجع ثبت اعلام و در پرونده مربوط نوشته شود.اعمال این تغییر مشروط بر پرداخت هزینه خواهد بود.

• پرداخت هزینه ها و ثبت طرح صنعتی

براساس ماده 85 آیین نامه هر گاه تقاضای ثبت طرح صنعتی مورد پذیرش مرجع قرار بگیرد،مراتب به صورت کتبی به متقاضی اعلام شده و وی باید ظرف 30 روز پس از تاریخ اعلام، برای پرداخت هزینه های مربوط به ثبت طرح صنعتی و انتشار آگهی موضوع ماده 86،آیین نامه ثبت اختراعات و غیره،اقدام کند.در صورت عدم پرداخت هزینه ها در مهلت مشخص شده در فوق،اظهارنامه کان لم یکن تلقی می شود.این مهلت برای متقاضیان مقیم خارج از کشور 60 روز می باشد.

• انتشار آگهی و اعطای گواهینامه

مرجع ثبت پس از ثبت طرح صنعتی،مراتب را ظرف 30 روز جهت اطلاع عموم در روزنامه رسمی آگهی می نماید.(ماده 86آیین نامه)
ماده 88 آیین نامه قانون ثبت اختراع وغیره- پس از ثبت طرح صنعتی و انتشار آگهی مربوط به آن و تحویل نسخه انتشار یافته یا منعکس در سایت روزنامه رسمی به مرجع ثبت،گواهینامه ثبت طرح صنعتی با الصاق تصویر یک نمونه کامل از طرح و منگنه و مهر کردن آن،به مالک طرح یا نماینده قانونی وی ارائه می گردد.