اشخاص در قانون تجارت به دو دسته اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی تقسیم می گردد.
ثبت کریم خان در مقالات پیشین در تعریف شرکت اذعان داشته است که شرکت از اجتماع اشخاص جهت رسیدن به هدف خاصی ، شرکت به وجود می آید.شرکت همان شخصیت حقوقی است.
اعطای شخصیت حقوقی شرکت ها
قانون 20 قانون تجارت اذعان می دارد : ” شرکتهای تجارتی بر هفت قسم است:
- شرکت سهامی
- شرکت با مسؤولیت محدود
- شرکت تضامنی
- شرکت مختلط غیرسهامی
- شرکت مختلط سهامی.
- شرکت نسبی
- شرکت تعاونی تولید و مصرف. “
براساس ماده 583 قانون تجارت : ” کلیه شرکتهای تجارتی مذکور در این قانون شخصیت حقوقی دارند.”
در حقیقت شرکت از ابتدای تشکیل دارای شخصیت حقوقی خواهد بود.
براساس ماده 17 لایحه اصلاحی قانون تجارت : ” مجمع عمومی مؤسس با رعایت مقررات این قانون تشکیل و پس از رسیدگی و احراز پذیره‌نویسی کلیه سهام شرکت و تأدیه مبالغ لازم و‌شور درباره اساسنامه شرکت و تصویب آن اولین مدیران و بازرس یا بازرسان شرکت را انتخاب می کند و نیز مجمع عمومی مؤسس روزنامه‌کثیرالانتشاری را که هر گونه دعوت و اطلاعیه برای صاحبان سهام تا تشکیل مجمع عمومی سالانه به طور منحصر در آن منتشر خواهد شد تعیین‌خواهد نمود.مدیران و بازرسان شرکت باید کتباً قبول سمت نمایند. قبول سمت به خودی خود دلیل بر این است که مدیر و بازرس با علم به تکالیف و‌مسئولیت‌های سمت خود عهده‌دار آن گردیده‌اند. از این تاریخ شرکت تشکیل شده محسوب می‌شود.”
براساس ماده 28 قانون تجارت : ” تا وقتی که شـرکت به ثبت نرسـیده صدور ورقه سهم یا گواهینامه موقت سهم ممنوع است. در صورت تخلف امضاء کنندگان مسؤول جبران خسارات اشخاص ثالث خواهند بود.”
ماده 37 قانون تجارت : ” دارندگان سـهام مذکور در ماده ٣۵ حق حضور و رأی در مجامع عمومی صاحبان سـهام شـرکت را نخواهنـد داشت و در احتساب حد نصاب تشـکیل مجامع عمومی تعداد اینگونه سـهام از کل تعداد سـهام شـرکت کسـر خواهد شد. بعلاوه حق دریافت سود قابل تقسیم و حق رجحان در خرید سهام جدید شرکت و همچنین حق دریافت اندوخته قابل تقسیم نسبت به اینگونه سهام، معلق خواهد ماند.”
به موجب ماده 38 قانون تجارت : ” در مورد مـاده 37 هرگاه دارنـدگان سـهام قبل از فروش سـهام بـدهی خود را بابت اصل و خسارات و هزینه ها به شـرکت پرداخت کننـد مجدداٌ حق حضور و رأی در مجامع عمومی را خواهند داشت و می توانند حقوق مالی وابسته به سهام خود را که مشمول مرور زمان نشده باشد مطالبه کنند.”
طبق ماده 39 قانون تجارت : ” سـهم بی نام به صورت سـند در وجه حامل تنظیم و ملک دارنده آن شـناخته می شود مگر خلاف آن ثابت گردد. نقل و انتقال اینگونه سـهام به قبض و اقباض به عمل آید. گواهینامه موقت سهام بی نام در حکم سهام بی نام است و از لحاظ مالیات بر درآمد مشمول مقررات سهام بی نام می باشد.”
وفق ماده 176 قانون تجارت : ” ماده ١٧۶ -مرجع ثبت شـرکتها پس از وصول طرح اعلامیه پـذیره نویسـی و ضـمائم آن و تطبیق مندرجات آنها با مقررات قانونی اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی سهام جدید را صادر خواهد نمود. “
شرکت سهامی خاص بعد از امضای اساسنامه و پرداخت بخش نقدی سرمایه، انتخاب اولین مدیران و بازرسان و قبول سمت از طرف آن ها تشکیل می شود.شرکت های بامسئولیت محدود ، تضامنی، نسبی ، به محض تادیه سرمایه نقدی و تقویم و تسلیم سرمایه غیرنقدی تشکیل می شوند.شرکت مختلط سهامی وقتی تشکیل می شود که تمام سرمایه از طرف شرکا تعهد شده باشد و دست کم یک سوم آن پرداخت شده باشد و نیز سهم الشرکه شرکا سهامی به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد.شرکت مختلط غیرسهامی زمانی تشکیل می شود که تمام سرمایه نقدی تادیه و سهم الشرکه غیرنقدی تقویم و تسلیم شده باشد. ( با استفاده از وحدت ملاک مقررات شرکت مختلط سهامی ).
به موجب ماده 69 قانون بخش تعاونی و اقتصاد جمهوری اسلامی ایران مصوب 13 / 6 / 1370، برای این که شرکت تعاونی از مزایای قانون برخوردار باشد، باید با رعایت آن قانون تشکیل شود، به موجب ماده 2 قانون مذکور، برای این که شرکت های تعاونی مشمول مقررات آن قانون بشوند باید با ” رعایت مقررات قانون، تشکیل و به ثبت برسند “. برای این که شرکت تعاونی شخصیت حقوقی بیابد، میبایست براساس قانون، تشکیل و به ثبت برسد. با عنایت به موارد قید شده ، در سیستم حقوقی ایران به شرکت ها شخصیت حقوقی اعطا می گردد.
در آخر ثبت کریم خان در خصوص پایان شخصیت حقوقی شرکت ها صحبت می کند.
پایان شخصیت حقوقی شرکت ها
تفاوت شخصیت حقیقی و حقوقی این است که شخصیت حقیقی به محض فوت شخصیت خود را از دست خواهد داد و اموال وی به اشخاص دیگر به ارث خواهد رسید.اما شخصیت حقوقی پس از انحلال شخصیت خود را از دست نمی دهد.زیرا دارایی آن به اشخاص دیگر اعطا نمی گردد ولی بین شرکا تقسیم می شود و از آن جا که لازم است دارایی شرکت در زمان تصفیه باقی باشد، شرکت باید دارای شخصیت حقوقی باقی بماند. پس از تصفیه و تقسیم دارایی شرکت میان شرکا و غرما شخصیت حقوقی شرکت پایان می یابد.
دیدگاهی یافت نشد