انواع مختلف شرکت ها

تفاوت انواع مختلف شرکت ها :

موسسه ثبت شرکت کریم در این مطلب نکاتی در انواع شرکت ها را در اختیار شما قرار می دهد.بر اساس آنچه که از قانون تجارت برداشت می شود ، شرکت قراردادی است که طبق آن اعضا یا شرکا، سودی را که از سرمایه کسب نموده اند تقسیم می کنند. بر اساس قوانین ایران شرکت ها دارای شخصیت حقوقی می باشند. زمانی که قصد تاسیس نمودن یک شرکت را دارید، شما ابتدا باید نوع شرکت و زمینه ای را که می خواهید در رابطه با آن فعالیت داشته باشید مشخص کنید.

شرکت ها دارای انواع مختلفی هستند که عواملی از قبیل انگیزه ی ایجاد آن ها، تقسیم اختیارات و مسئولیت ها، سرمایه ی مورد نیاز ، نحوه ی تصمیم گیری در شرکت ها و … بر نوع شرکت تاثیر می گذارند. ثبت شرکت کریم خان مقاله زیر را در رابطه با انواع مختلف شرکتها و تفاوت بین آنها ارائه نموده است. ابتدا به معرفی مختصری از شرکت های تجاری می پردازیم و سپس برای روشن شدن بیشتر مطلب ، در رابطه با شباهت ها و تفاوت های انواع مختلف شرکت ها توضیح می دهیم.

بر اساس ماده ی 20 قانون تجارت جمهوری اسلامی ایران ، شرکت های تجاری 7 نوع می باشند.

انواع شرکت ها:

1. شرکت سهامی
2. شرکت با مسئولیت محدود
3. شرکت تضامنی
4. شرکت مختلط غیر سهامی
5. شرکت مختلط سهامی
6. شرکت نسبی
7. شرکت تعاونی تولید و مصرف

ثبت شرکت کریم خان در ادامه این نوشتار به شرح هریک از انواع شرکت ها بصورت مجزا پرداخته است.

شرکت سهامی :

شرکت سهامی، شرکتی است که سرمایه ی آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت سهامداران ،به مبلغ اسمی سهامشان محدود است. این شرکت، یک شرکت بازرگانی به حساب می آید حتی اگر موضوع عملیات و فعالیت آن امور بازرگانی نباشد . همچنین در شرکت سهامی تعداد شرکا نباید کمتر از سه نفر باشد.

شرکت سهامی خود به 2 نوع تقسیم می شود :

شرکت سهامی عام : شرکتی است که موسسین آن بخشی از سرمایه ی شرکت را بوسیله فروش سهام به مردم تامین می کنند. به عبارت دیگر، شرکت سهامی عام شرکتی می باشد که حداقل 51 درصد سهام آن از طریق بورس به عموم مردم واگذار شود. شرکت های سهامی عام، تنها شرکت هایی می باشند که در بورس پذیرفته می شوند.

شرکت سهامی خاص: شرکتی است که همه ی سرمایه ی آن در هنگام تاسیس، توسط موسسین تامین گردیده است.

تبصره : در شرکت های سهامی عام ، عبارت « شرکت سهامی عام » و در شرکت های سهامی خاص ، عبارت «شرکت سهامی خاص » باید بدون فاصله قبل یا بعد از نام شرکت، در تمام اوراق و اطلاعیه ها و آگهی های شرکت به صورت صریح و خوانا ذکر شود.

در هنگام تاسیس شرکت، سرمایه ی شرکت های سهامی عام از 5 میلیون ریال و سرمایه ی شرکت های سهامی خاص از یک میلیون ریال نباید کمتر باشد. در شرکت های سهامی خاص، تمام سهام شرکت در دست سهامداران و اعضای هیئت مدیره شرکت می باشد که اسامی آن ها در اساسنامه و مدارک شرکت قید شده است و اشخاص دیگر فقط زمانی می توانند از سهام این شرکت ها بهره مند شوند که با تنظیم صورتجلسه ی ورود به شرکت و انتقال سهام، قسمتی از سهام را مال خود نمایند. (مواد 5-4-3-2-1 لایحه ی اصلاحی قانون تجارت )

شرکت با مسئولیت محدود :

شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که جهت انجام امور تجارتی بین دو یا چند نفر تشکیل شده است. در این نوع شرکت ها هر یک از شرکا ، بدون اینکه سرمایه شان به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد، فقط به اندازه سرمایه ی خود در شرکت، مسئول قروض و تعهدات شرکت می باشند. در نام شرکت حتما باید عبارت (با مسئولیت محدود) ذکر گردد در غیر این صورت، آن شرکت در برابر اشخاص ثالث شرکت تضامنی به حساب می آید و تابع مقررات آن شرکت خواهد بود. اسم شرکت نباید متضمن اسم هیچ یک از شرکای شرکت باشد، وگرنه شریکی که اسم او در نام شرکت قید شده در برابر اشخاص ثالث ، حکم شریک ضامن در شرکت تضامنی را خواهد داشت . زمانی یک شرکت با مسئولیت محدود تشکیل می شود که همه ی سرمایه ی نقدی پرداخت و سهم الشرکه ی غیر نقدی نیز برآورد و تسلیم شده باشد. در شرکت نامه ی شرکت با مسئولیت محدود باید به طور صریح و مشخص قید شده باشد که سهم الشرکه های غیر نقدی هر کدام به چه میزان برآورد شده است. (مواد 97-96-95-94 قانون تجارت ، مصوب 13/2/1311)

فایده ی شرکت های با مسئولیت محدود این است که شرکت های سهامی اکثر مواقع به سرمایه های مهم نیاز دارند و مجبور هستند که شرکای بیشتری داشته باشند. به این علت درباره ی آن ها مقررات زیادی وضع شده است که رعایت همه آن ها از عهده ی اشخاصی که می خواهند شرکای محدودی داشته باشند خارج است. بر خلاف شرکت های سهامی ، شرکت های با مسئولیت محدود، تا اندازه ای از این قید و بندها و مقررات آزاد هستند. ( این گونه شرکت ها اغلب از اشخاصی تشکیل می شوند که با یکدیگر دوست و یا همکارند و در حقیقت شرکتی فامیلی اند ) در کشورهای خارجی هم، با اینکه گاهی پیش می آید که شرکت با مسئولیت محدود دارای شرکای زیادی باشد اما بیشتر اوقات شرکا محدود و انگشت شمار هستند.

تیم تخصصی ثبت شرکت کریمخان،همراه و راهنمای متقاضیان محترم در خصوص ثبت شرکت با مسئولیت محدود در کمترین زمان ممکن می باشد.

شرکت تضامنی :

شرکت تضامنی شرکتی می باشد که تحت نامی مخصوص جهت انجام امور تجارتی بین دو یا چند نفر با مسئولیت تضامنی تشکیل می شود. در شرکت تضامنی اگر دارایی شرکت برای پرداخت همه ی قروض کافی نباشد ، هر یک از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض شرکت می باشند. هر قراردادی که بر خلاف این بین شرکا منعقد شده باشد ، در برابر اشخاص بی اثر خواهد بود. در نام شرکت تضامنی، باید عبارت (شرکت تضامنی) و لااقل اسم یک نفر از شرکا قید شود. اگر نام شرکت ،شامل اسامی تمام شرکا نباشد باید بعد از نام شریک یا شرکایی که ذکر شده است عبارتی از قبیل « و شرکا » و یا « و برادران قید شود». (مواد 117 و 116 قانون تجارت)

شرکت های مختلط دو نوع می باشند:

1. شرکت مختلط سهامی : این شرکت، ترکیبی از شرکت تضامنی و شرکت سهامی می باشد که در آن یک یا چند نفر شریک ضامن بوده و دارای سهم الشرکه می باشند و بقیه ی سرمایه ، به سهام متساوی القیمه تقسیم شده است. در این نوع شرکت ها احکام و قوانین شرکت های تضامنی برای شرکای ضامن و احکام و قوانین شرکت های سهامی برای صاحبان سهام رعایت می شود.
2. شرکت مختلط غیر سهامی : در این نوع شرکت، شرکای ضامن و شرکای با مسئولیت محدود با هم ترکیب می شوند . شرکای ضامن به روش شرکت تضامنی و شرکای دیگر به روش شرکت با مسئولیت محدود، رفتار می کنند.

شرکت مختلط غیر سهامی :

در برخی از موارد شرکت های سرمایه ای با شرکت های ضمانتی ترکیب شده و نوع دیگری از شرکت بوجود می آید. بدین صورت که یک یا چند شریک ضامن و یک یا چند شریک که مسئولیت محدود دارند ، هر دو در یک شرکت واحد صاحب سهم می شوند. بیشتر در مواردی که یک تاجر به پول نیاز دارد و نمی خواهد قرض کند چندین شریک را وارد شرکت خود می کند و مسئولیت آن ها را به اندازه سرمایه ای که دارند محدود می نماید و خود نام تعهدات شرکت را ضمانت می کند. بر این اساس اگر بعد از کاهش سرمایه باز هم چیزی از قروض باقی مانده باشد ،شریک یا شرکای ضامن مسئول پرداخت قروض هستند و به شرکایی که به میزان سرمایه شان مسئولیت محدودی دارند مربوط نمی شود.

بنابراین شرکت مختلط غیر سهامی، شرکتی می باشد که جهت انجام امور تجارتی تحت نام مخصوصی بین یک یا چند نفر شریک ضامن و یک یا چند نفر شریک با مسئولیت محدود بدون گسترش سهام تشکیل می شود. شریک ضامن ، مسئول کلیه ی قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود. شریک با مسئولیت محدود شخصی است که مسئولیت او فقط به میزان سرمایه ای می باشد که در شرکت دارد و یا بایستی بگذارد. در نام شرکت شرکت مختلط غیر سهامی باید عبارت (شرکت مختلط) و لااقل اسم یکی از شرکای ضامن ذکر شود.(ماده ی 141 قانون تجارت)

شرکت مختلط سهامی :

شرکت مختلط سهامی شرکتی است که در تحت نام مخصوصی بین عده ای از شرکای سهامی و یک یا چند شریک ضامن تشکیل می شود. شرکای سهامی افرادی هستند که سرمایه ی آن ها به صورت سهام یا قطعات سهام متساوی القیمه درآمده است و مسئولیتشان به میزان همان سرمایه ای می باشد که در شرکت دارند. شریک ضامن کسی است که سرمایه ی او به صورت سهام در نیامده و مسئول تمام قروضی می باشد که ممکن است اضافه بر دارایی شرکت پیدا شود. در صورت زیاد شدن شرکای ضامن ، مسئولیت آن ها در مقابل طلبکاران و همچنین روابط آن ها با یکدیگر بر اساس مقررات شرکت تضامنی خواهد بود. در نام شرکت مختلط سهامی باید عبارت (شرکت مختلط) و لااقل نام یکی از شرکای ضامن ذکر شود. مدیریت شرکت مختلط سهامی مخصوص به شریک یا شرکای ضامن می باشد. (ماده ی 164-163-162قانون تجارت)

کارشناسان و مشاوران ثبت شرکت کریم خان،با دارا بودن تجارب در زمینه ثبت شرکت می توانند بهترین یاری رسان شما جهت ثبت شرکت مختلط سهامی باشند.

شرکت نسبی :

شرکت نسبی شرکتی است که جهت انجام امور تجارتی تحت نامی مخصوص بین دو یا چند نفر تشکیل شده و مسئولیت هر یک از شرکا نسبت به میزان سرمایه ای که در شرکت گذاشته می باشد. در نام شرکت نسبی عبارت (شرکت نسبی) و لااقل اسم یک نفر از شرکا باید قید شود. در صورتی که نام شرکت شامل نام تمام شرکا نباشد ، لازم است پس از نام شریک یا شرکای ذکر شده عبارتی از قبیل « و شرکا » «و برادران » ذکر شود. اگر دارایی شرکت نسبی برای پرداخت تمام قروض شرکت کافی نباشد ، هر یک از شرکا به میزان سرمایه ای که در شرکت داشته ، مسئول پرداخت قروض شرکت است . زمانی که شرکت نسبی منحل نشده است، قروض آن باید از خود شرکت مطالبه شود. فقط پس از انحلال شرکت طلبکاران می توانند با رعایت ماده ی فوق به تک تک شرکای شرکت مراجعه کنند.(187-186-184-183 قانون تجارت) شرکت نسبی را باید نزدیک ترین شرکت تجاری به شرکت مدنی دانست، زیرا با کمی مسامحه می توان گفت که تنها وجه امتیاز این دو شرکت، فرض شخصیت حقوقی برای شرکت نسبی است.

شرکت تعاونی تولید و مصرف:

شرکت تعاونی تولید و مصرف شرکتی است که بین تعدادی از ارباب حرف تشکیل می شود و شرکای مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیا یا اجناس به کار می برند.(ماده ی 190 قانون تجارت)

امور ثبتی و حقوقی خود را به ثبت شرکت کریم خان بسپارید تا در کوتاه ترین زمان ممکن توسط وکلای ثبت شرکت ها به انجام برسد.

ثبت شرکت کریمخان در ذیل به طور مجزا به مهم ترین تفاوت های انواع مختلف شرکت ها می پردازد.

1- نحوه ی تصمیم گیری در شرکت ها:

نحوه ی تصمیم گیری در شرکت ها متفاوت است . به عنوان نمونه ، در شرکت های تضامنی و نسبی تمام تصمیم گیری ها به اتفاق آرا صورت می گیرد ولی در شرکت های با مسئولیت محدود ، طبق ماده ی 106قانون تجارت ، تصمیمات در رابطه با شرکت باید به اکثریت لااقل نصف سرمایه اتخاذ گردد. اگر برای بار اول ، این اکثریت بدست نیامد باید دوباره تمام شرکا دعوت شوند. در این صورت تصمیمات به اکثریت عددی شرکا گرفته می شود، حتی اگر اکثریت مزبور دارای نصف سرمایه نباشد. (اساسنامه ی شرکت می تواند ترتیبی متناقض با مراتب مذکور مقرر نماید) بنابراین هر یک از شرکا به نسبت میزان سهمی که در شرکت دارد، دارای رای می باشد ، مگر این که اساسنامه ترتیبی جز این مقرر نموده باشد.(ماده ی 107 قانون تجارت) در صورتی که عده ای از شرکا که سهم الشرکه ی آن ها بیش از نصف سرمایه باشد تصمیم به انحلال شرکت بگیرند شرکت منحل می شود. (بند ب ماده ی 114 قانون تجارت) بر اساس ماده ی 111قانون تجارت اکثریت عددی شرکا که دارای لااقل سه چهارم سرمایه می باشند ، قادر هستند درباره تغییر در اساسنامه ی شرکت ، اقدام نمایند مگر اینکه در اساسنامه ، اکثریت دیگری مقرر شده باشد. همچنین انتقال سهم الشرکه نیز در صورت رضایت عده ای از شرکا که لااقل سه ربع سرمایه متعلق به آن ها بوده و اکثریت عددی نیز داشته باشند امکان پذیر می باشد.( ماده ی 110-112 قانون تجارت)

در شرکت های سهامی نیز تصمیم گیری ها به نوعی دیگر است. بر اساس ماده ی 84 قانون تجارت در مجمع عمومی فوق العاده ، افرادی که دارای بیش از نصف سهام بوده و حق رای دارند باید حاضر باشند. اگر در اولین دعوت ، تعداد به حد نصاب نرسید ، مجمع برای دومین بار دعوت نموده و با حضور افرادی که دارای بیش از یک سوم سهام بوده و حق رای دارند رسمیت یافته و تصمیم اتخاذ خواهند نمود، به شرط آن که در دعوت دوم نتیجه ی دعوت اول قید شده باشد.

تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده با اکثریت دو سوم آرای حاضر در جلسه ی رسمی دارای اعتبار خواهد بود. (ماده ی 85 قانون تجارت) همچنین بر اساس ماده ی 75 قانون تجارت، در مجمع موسس، حضور عده ای از پذیره نویسان که حداقل نیمی از سرمایه ی شرکت را تعهد کرده باشند لازم و ضروری است . اگر در دعوت اول اکثریت مذکور بدست نیامد ، مجامع عمومی جدید فقط تا دو نوبت توسط موسسین دعوت می شوند. به این که لااقل بیست روز قبل از انعقاد آن مجمع ، آگهی دعوت آن با قید دستور جلسه ی قبل و نتیجه ی آن در روزنامه ی کثیرالانتشاری که در اعلامیه ی پذیره نویسی مشخص شده است منتشر شود.

زمانی مجمع عمومی جدید قانونی می باشد که صاحبان لااقل یک سوم سرمایه ی شرکت در آن حضور داشته باشند. در هر یک از دو مجمع فوق ، تمام تصمیمات باید به اکثریت دو ثلث آرای حاضرین اتخاذ گردد. در صورتی که در مجمع عمومی سوم اکثریت لازم حاصل نشد، موسسین عدم تشکیل شرکت را اعلام می نمایند. در شرکت های سهامی ،اتخاذ تصمیم مجمع عمومی عادی از طریق اکثریت مطلق (نصف به اضافه ی یک) حاصل می شود .

استثنا: (اکثریت نسبی: انتخاب مدیر و بازرس ، اکثریت سه چهارم آرای حاضر در مجمع عمومی : انتخاب رئیس هیات مدیره به عنوان مدیر عامل) که دعوت اول از دارندگان اقلا بیش از نصف سهامی که حق رای دارند و دعوت دوم از حضور هر عده از صاحبان سهام که حق رای دارند به صورت می پذیرد.

2- محدودیت اختیارات مدیران در شرکت ها :

با توجه به این موضوع که مدیریت شرکت ( نمایندگی و وکالت ) از طرف شرکت می باشد ، زمانی اقدامات مدیر در حق شرکت نفوذ پذیر است که به قصد نیابت از طرف شرکت صورت گرفته باشد. محدود کردن اختیارات مدیران در شرکت های سهامی ، توسط اساسنامه و یا توافق جداگانه صورت می گیرد که در هر دو حالت در برابر شخص ثالث ارزش و اعتبار ندارد ( در رابطه ی بین خود مدیر و شرکا اعتبار دارد و در برابر ثالث فاقد اعتبار است) محدود نمودن اختیارات مدیران در شرکت های تضامنی و نسبی و با مسئولیت محدود نیز بوسیله ی اساسنامه و توافق جداگانه صورت می پذیرد، اما محدود نمودن در اساسنامه هم در برابر شخص ثالث و هم در رابطه ی بین خود شرکا کاملا اعتبار دارد. در صورتی که در توافق جداگانه ، محدود نمودن اختیار فقط در رابطه ی مدیر و شرکا اعتبار داشته و در برابر شخص ثالث اعتباری ندارد.

3- رکن اداره کننده ی شرکت ها :

در شرکت سهامی خاص،روش انتخاب ابتدا توسط تمام سهامداران و سپس توسط مجمع عمومی عادی انجام می گیرد. در این شرکت ها تعداد مدیران حداقل 5 نفر می باشد. (ماده ی 3 و 107 قانون تجارت) مدت زمان مدیریت نباید از دو سال تجاوز کند و بجز مدیر عامل ، اعضای هیات مدیره نیز باید سهامدار باشند. در شرکت سهامی عام، روش انتخاب ابتدا توسط مجمع عمومی موسس و سپس توسط مجمع عمومی عادی انجام می گیرد. در این شرکت ها تعداد مدیران حداقل 5 نفر می باشد. (ماده ی 3 و 107 قانون تجارت) مدت مدیریت نباید از دو سال تجاوز نماید. بجز مدیر عامل، اعضای هیات مدیره نیز باید سهامدار باشند. همچنین در شرکت با مسئولیت محدود، روش انتخاب بر اساس قاعده ی ماده ی 106قانون تجارت «الف) اکثریت لااقل نصف سرمایه و ب) اکثریت عددی در صورت عدم حصول اکثریت برای بار اول» می باشد. در این شرکت ها تعداد مدیر حداقل 1 نفر می باشد و مدت زمان مدیریت نیز محدودیتی ندارد و حتی می تواند مدت هم نداشته باشد.

4- میزان مسئولیت شرکا در شرکت ها :

در شرکت تضامنی میزان مسئولیت شرکا نامحدود بوده و به صورت مطلق می باشد. «هر یک از شرکا مسئول تمام قروض می باشد » (ماده ی 116 قانون تجارت) در حالی که در شرکت با مسئولیت محدود ، مسئولیت شرکا محدود و به اندازه سرمایه ی شریک در شرکت است.(ماده ی 94 قانون تجارت) همچنین در شرکت نسبی، میزان مسئولیت شرکا نامحدود و به نسبت سهم الشرکه ی شریک به کل سرمایه می باشد.(ماده ی 183 قانون تجارت) در شرکت سهامی نیز، میزان مسئولیت شرکا محدود و به مبلغ اسمی سهام می باشد.(ماده ی 1 لایحه ی اصلاحی قانون تجارت)

با یک مقایسه ی تطبیقی بین شرکت ها درمیابیم در شرکت مختلط غیر سهامی ، سهم شریک با مسئولیت محدود به قطعات سهام تقسیم نمی شود و به راحتی قابل معامله نمی باشد و شخصیت شرکای با مسئولیت محدود در شرکت مد نظر است ، در حالی که در شرکت مختلط سهامی ،شرکای با مسئولیت محدود به صورت سهم در می آید و مانند سهام شرکت های سهامی قابل نقل و انتقال می باشد و شخصیت شرکای صاحب سهم اهمیتی ندارد و هر سهامدار بعنوان شریک به حساب می آید. همچنین، قابل ذکر است که در شرکت سهامی خاص برای درج آگهی های دعوت شرکت انتخاب روزنامه ی کثیرالانتشار الزامی است اما در شرکت با مسئولیت محدود اختیاری است. در شرکت سهامی خاص شرایط احراز حد نصاب در مجامع عمومی آسان تر و در شرکت با مسئولیت محدود با توجه به نوع شرکت مشکل تر است.

علاوه بر تفاوت های عمده ای که در انواع شرکت ها برشمردیم، در تشکیل شرکت ها ، اشتراکاتی نیز وجود دارد که به طور مختصر به هر یک از آن ها می پردازیم.

1- وجود شریک :

حداقل 2 شریک در ( شرکت تضامنی، شرکت نسبی، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت مختلط غیر سهامی )

حداقل 3 شریک در ( شرکت سهامی خاص ، شرکت مختلط سهامی )

حداقل 5 شریک در ( شرکت سهامی عام )

حداقل 7 شریک در ( شرکت تعاونی تولید و مصرف )

2- انعقاد قرارداد شرکت :

تشکیل شرکت، ماهیت قراردادی دارد که به صورت اساسنامه یا شرکتنامه تنظیم می شود. به همین دلیل، رعایت شروط اساسی درستی معاملات یعنی قصد و رضا ،اهلیت ، موضوع با شرایط خاص آن ، مشروعیت جهت ، لازم و ضروری است و عدم رعایت این شروط ، منجر به بطلان یا عدم نفوذ شرکت می شود. برای تشکیل شرکت علاوه بر این شرایط ، تعدادی شرایط شکلی مانند ضرورت وجود قرارداد کتبی، لازم می باشد.

3- سرمایه ی شرکا :

نقدی : سرمایه ای که موضوع آن وجه نقد باشد.

غیر نقدی : مال مادی (منقول و غیر منقول) مال غیر مادی : (حق تالیف ،حق اختراع ،حق کسب و پیشه،حق انتفاع ،دانش فنی) هنر (کار ،صنعت، فعالیت)

قابل ذکر است که ارزیابی سرمایه های غیر نقدی موسسان شرکت ها، بوسیله ی کارشناس رسمی وزارت دادگستری انجام می شود که نتیجه ارزیابی را به صورت کتبی اعلان می کند.(ماده ی 76 لایحه) و همانگونه که از ظاهر ماده ی 76 لایحه استنباط می شود، فقط موسسین اجازه آوردن سرمایه های غیر نقدی را دارند.