همانگونه که ماده 162 قانون تجارت تعریف کرده است شرکت مختلط سهامی شرکتی است که در تحت اسم مخصوص، بین یک عده شرکای سهامی و یک یا چند شریک ضامن تشکیل می گردد.بنا بر این تعریف شرکا در شرکت مختلط سهامی دو نوع است،یکی شرکای ضامن یا شرکای تضامنی و دیگری شرکای سهامی.سهم سرمایه شرکای ضامن به صورت سهم الشرکه است و این شرکا مسئول کلیه دیونی است که شرکت علاوه بر دارایی خود پیدا می کند.شرکای سهامی نیز دارای سهام مساوی هستند و مسئولیت آن ها به اندازه این سهام ها می باشد.شرکت مختلط سهامی حداقل 4 عضو دارد که دست کم یک نفر از این 4 عضو ضامن می باشد.شرکت مختلط سهامی یک هیئت نظار سه نفره دارد که شریک ضامن مجاز به عضویت در هیئت نظار نیست.
در ادامه این مقاله ثبت کریم خان به توضیح در مورد ارکان شرکت مختلط سهامی می پردازد.
ارکان شرکت مختلط سهامی
- ارکان تصمیم گیرنده
- ارکان اداره کننده
- ارکان کنترل کننده
ارکان تصمیم گیرنده
شرکت مختلط سهامی دارای مجمع عمومی موسس و فوق العاده است.مجمع عمومی موسسه وظیفه تنظیم اساسنامه و شرکت نامه و تقاضای ثبت شرکت و اساسنامه و انتخاب هیات نظارت را بر عهده دارد.مجمع عمومی فوق العاده نیز در موارد غیرعادی برای اموری مانند تغییر اساسنامه یا ادامه فعالیت شرکت یا انحلال آن تشکیل می شود.در صورتی که اجازه انحلال یا تغییر اساسنامه به مجمع عمومی اعطا نشده باشد طبق مقررات شرکت تضامنی شرکای ضامن باید نسبت به این امر رضایت داشته باشند.ابتدا باید مجمع عمومی نسبت به موضوع مذکور رای دهد و سپس شرکای ضامن رضایت خود را اعلام نمایند.
ارکان اداره کننده
براساس ماده 165 قانون تجارت : ” در هر یک از شرکتهای مختلط سهامی هیأت نظاری لااقل مرکب از سه نفر از شرکاء برقرار می شود و این هیأت را مجمع عمومی شرکاء‌بلافاصله بعد از تشکیل قطعی شرکت و قبل از هر اقدامی در امور شرکت معین می کند انتخاب هیأت بر حسب شرایط مقرر در اساسنامه شرکت تجدید می شود در هر صورت اولین هیأت نظار برای یک سال انتخاب خواهد شد.”
ارکان کنترل کننده
انتخاب هیات نظار بر اساس شرایط مقرر در اساسنامه می باشد ولی به هر حال اولین هیات نظار تنها برای یک سال انتخاب می شوند. اولین هیات نظار مکلف است اطمینان حاصل کند که تمام مقررات راجع به تشکیل شرکت به درستی انجام پذیرفته است. ( ماده 166 ق. ت )
ثبت کریم خان در ادامه این مقاله در خصوص شیوه های نظارت در شرکت مختلط سهامی توسط صاحبان سهام صحبت می کند.
1- نظارت توسط هیات نظار
یکی از راه های نظارت بر چگونگی اداره شرکت تشکیل هیات نظار است.در هر کدام از شرکت های مختلط سهامی هیئت نظاری لااقل تشکیل شده از سه نفر از شرکاء برپا می گردد.و این هیئت را مجمع عمومی شرکاء بلافاصله بعد از تشکیل قطعی شرکت و قبل از هر اقدامی در امور شرکت تعیین می نمایند. انتخاب هیئت مدیره بر اساس شرایط تعیین شده در اساسنامه شرکت تجدید می شود در هر صورت اولین هیئت نظار برای یک سال انتخاب خواهد شد. اولین هیئت نظار میبایست پس از انتخاب شدن بلافاصله تحقیق کرده و اطمینان حاصل کند که تمام مقررات مواد 28- 29- 38- 39- 41 و 50 این قانون رعایت شده است.
اعضای هیئت نظار در برابر کارهای اداری هیچ مسئولیتی ندارند اما هر یک از آن ها در انجام ماموریت خود بر طبق قوانین معموله مملکتی مسئول اعمال و تقصیرات خود می باشند.اعضای هیئت نظار دفاتر و صندوق و کلیه اسناد شرکت را مورد بررسی قرار داده و هر سال گزارشی به مجمع عمومی ارائه می دهند و هر گاه در تنظیم صورت دارایی خطایی مشاهده نمایند در آن گزارش قید کرده و اگر مخالفتی با پیشنهاد مدیر شرکت در تقسیم منافع داشته باشند دلایل خود را بیان می کنند.هیئت نظار می تواند شرکاء را برای انعقاد مجمع عمومی دعوت کند و با موافقت رای مجمع ذکر شده بر طبق فقره ( ب ) ماده 181 شرکت را منحل کند.
ماده 28 قانون تجارت : ” در صورتی که سرمایه شرکتهای سهامی از دویست هزار ریال تجاوز نکند سهام یا قطعات سهام نباید کمتر از پنجاه ریال باشد و هر گاه سرمایه زائد بر دویست هزار ریال باشد سهام و قطعات سهام کمتر از یک صد ریال نخواهد بود.”
ماده 29 قانون تجارت : ” مادام که شرکت سهامی تشکیل نشده سهام یا تصدیق موقتی (اعم از بااسم یا بی‌اسم) نمی توان صادر کرد هر سهم یا تصدیق موقتی که قبل از تشکیل شرکت به کسی داده شده باشد باطل و صادرکنندگان متضامناً مسئول خساراتی هستند که به دارندگان این قبیل اوراق وارد شده است.”
ماده 38 قانون تجارت : ” تشکیل شرکت های سهامی محقق نمی شود مگر بعد از آنکه تأدیه تمام سرمایه شرکت تعهد شده باشد به علاوه هر گاه سهام یا قطعات آن زائد بر پنجاه ریال نباشد تعهد کنندگان باید تمام وجه را تأدیه نمایند و الا باید لااقل ثلث قیمت سهام را نقداً بپردازند و در هر حال وجهی که پرداخته می شود نباید کمتر از 50 ریال باشد.”
ماده 39 قانون تجارت : “چیزی که در ازاء سهام غیر نقدی تعهد شده تماماً باید تحویل شود.”
ماده 41 قانون تجارت : ” هر گاه یکی از تعهد کنندگان سهم غیر نقدی اختیار کند یا مزایای خاصی برای خود مطالبه نماید مجمع عمومی در جلسه اول که منعقد می شود امر به تقویم سهم غیر نقدی نموده یا موجبات مزایای مطالبه شده را تحت نظر می گیرد تصویب قطعی تقویم یا موجبات مزایا به عمل نمی آید و تشکیل شرکت واقع نمی شود مگر در جلسه دیگر مجمع عمومی که بر حسب دعوت جدید منعقد خواهد شد و برای اینکه در جلسه دوم تقویم یا موجبات مزایا تصویب شود باید لااقل پنج روز قبل از انعقاد جلسه راپرتی در این خصوص طبع و بین تمام تعهد کنندگان توزیع شده باشد
تصویب امور مذکور باید به اکثریت دو ثلث تعهدکنندگان حاضر باشد و جلسه مجمع عمومی قانونی نخواهد بود مگر اینکه عدداً نصف کل شرکایی که خرید سهام نقدی را تعهد کرده‌اند حاضر بوده و نصف کل سرمایه نقدی را دارا باشند کسانی که دارای سهم غیر نقدی هستند یا مزایای خاصی برای خود مطالبه کرده‌اند در موقعی که سهم غیر نقدی یا مزایای آنها موضوع رأی است حق رأی ندارند آن قسمت از سرمایه غیر نقدی که موضوع مذاکره و رأی است در جزو سرمایه شرکت محسوب نخواهد شد اگر در جلسه دوم مجمع عمومی نصف تعهدکنندگان سهام نقدی و نصف سرمایه نقدی حاضر نشده مجمع به‌طور موقت تصمیم خواهد گرفت و مطابق قسمت اخیر ماده (45) رفتار می شود. هر گاه سهام غیر نقدی یا موجبات مزایایی که مطالبه شده و تصویب نشود هر یک از تعهد کنندگان می‌تواند از شرکت خارج شود.”
ماده 50 قانون تجارت : ” برای این که تعهد و تأدیه وجه سرمایه از طرف شرکاء ثابت شود باید مدیر شرکت وقوع آن را به موجب نوشته که به دایره ثبت اسناد مرکز اصلی شرکت میسپارد و به ثبت می رسد اعلام نماید و باید اسامی شرکاء را با مقداری از سرمایه که پرداخته شده با یک نسخه از اساسنامه و یکی از‌نسختین شرکتنامه به نوشته مزبور منضم نماید.”
2- نظارت توسط صاحبان سهام
یکی دیگر از راه های نظارت بر اداره شرکت این است که سهامداران شرکت با حق رای خود یا حق اطلاع یافتن از عملکرد مالی و غیرمالی شرکت که تا پانزده روز پیش از انعقاد مجمع عمومی هر صاحب سهمی می تواند ( خود یا نماینده او ) در مرکز اصلی شرکت حاضر شده از صورت بیلان و صورت دارایی و راپورت هیئت نظار اطلاع حاصل کند.
مطابق مواد 166 تا 170 قانون تجارت می توان وظایف هیات نظار را به قرار ذیل دانست :
- نظارت و اطمینان از ثبت شرکت.
- نظارت و اطمینان از تنظیم سهام بی نام به صورت سند در وجه حامل.
- نظارت و اطمینان از اینکه مبلغ اسمی هر سهم از ده هزار ریال بیشتر نباشد.
- تدقیق بر دفاتر صندوق و اسناد شرکت و ارائه گزارش هر ساله به مجمع عمومی.
- ارائه گزارش به مجمع عمومی در صورت مشاهده بی ترتیبی و خطا در تنظیم صورت دارایی.
اعضای هیات نظار از نظر اداری هیچ مسئولیتی نخواهند داشت اما هر یک در انجام ماموریت خود بر طبق قوانین معمول کشور مسئول اعمال و تقصیرات خود می باشند.
ماده 166 قانون تجارت : ” اولین هیأت نظار باید بعد از انتخاب شدن بلافاصله تحقیق کرده و اطمینان حاصل کند که تمام مقررات مواد 28 – 29 – 38 – 39 – 41و 50 این قانون رعایت شده است.”
ماده 167 قانون تجارت : ” اعضاء هیأت نظار از جهت اعمال اداری و نتایج حاصله از آن هیچ مسئولیتی ندارند لیکن هر یک از آنها در انجام مأموریت خود بر طبق‌قوانین معموله مملکتی مسئول اعمال و تقصیرات خود می‌باشند.”
ماده 168 قانون تجارت : ” اعضاء هیأت نظار دفاتر و صندوق و کلیه اسناد شرکت را تحت تدقیق در آورده همه‌ساله راپورتی به مجمع عمومی می دهند و هر گاه در‌تنظیم صورت دارایی بی ترتیبی و خطایی مشاهده نمایند در راپورت مزبور ذکر نموده و اگر مخالفتی با پیشنهاد مدیر شرکت در تقسیم منافع داشته باشند دلائل خود را بیان می‌کنند.”
ماده 169 قانون تجارت : ” هیأت نظار می‌تواند شرکاء را برای انعقاد مجمع عمومی دعوت نماید و با موافقت رأی مجمع مزبور بر طبق فقره (ب) ماده 181 شرکت‌را منحل کند.”
ماده 170 قانون تجارت : ” تا پانزده روز قبل از انعقاد مجمع عمومی هر صاحب سهمی می‌تواند (خود یا نماینده او) در مرکز اصلی شرکت حاضر شده از صورت‌بیلان و صورت دارایی و راپورت هیأت نظار اطلاع حاضر کند.”
دیدگاهی یافت نشد