نکاتی در باب ثبت اختراع در ایران
ثبت کریم خان در این مقاله قصد دارد در خصوص ثبت اختراع در ایران صحبت کند.سعی و کوشش هر جامعه بیشتر متوجه تشویق مخترعین برای اکتشافات و اختراعات جدیدی است و به وسایل مختلفه در صدد تشویق مخترعین بر می آیند.البته بیشتر اختراعات سریع و بلافاصله بوجود نمی آید بلکه هر اختراعی دنباله مطالعات و اکتشافات قبلی بوده و تقریباَ تکامل یافته آن ها به شمار می رود.
میزان تشویقی که از مخترعین می شوند بستگی به سیاست کشورها دارد.در کشورهایی که به شکل توتالیتر می باشند مخترع در واقع کارمند دولت می باشد و دولت با فراهم کردن وسایل زندگی او و قرار دادن وسایل مورد نیازجهت تحقیقات مالک اختراعات او می گردد و غیر از این در اغلب کارخانه های بزرگ نیز چنین حالتی پیش می آید.
در صورتی که کارخانه جنرال موتور به منظور ایجاد طرح های جدید برای کالاهای خود مکرراً متخصصین را مامور مطالعه و تحقیق کرده است تا نتیجه اختراعات آن ها را استفاده کند و در این صورت مقصود اصلی تشویق مخترعین حاصل نمی شود.بنابراین اغلب کشورها در قوانین خود مقرراتی پیش بینی کرده اند که براساس آن مخترعین برای مدت محدودی حق انحصاری استفاده از اختراع خود را دارا می باشند و چون در این مدت در بازار رقابتی نخواهد بود با فروش محصول به قیمت گزاف سود فراوانی به دست مخترع خواهد رسید و این بهترین و عملی ترین تشویق از او خواهد بود.
بدیهی است که این حق انحصاری زمانی به رسمیت شناخته خواهد شد که مخترع تصمیم به ثبت اختراع گرفته است و براساس مقررات مرتبط با ثبت آن اقدام نموده باشد وگرنه فاقد هر گونه حمایت از جانب مقنن خواهد بود،منتهی ممکن است برخی از مخترعین حق ثبت خود را در نظر نگیرند.در صورتی که کاشف پنی سیلین و یا نایلون از ثبت اختراع خود خودداری نموده اند و در نتیجه بلافاصله از جانب تمام کارخانه ها و موسسات تهیه آن ها آغاز شد،چه هر گاه اختراعی ثبت نشود در واقع ساختن آن آزاد اعلام شده است و هر شخصی توانایی ساخت آن را ندارد.البته باید توجه داشت که بیشتر اختراعات کوچک که از جانب کارگران متخصص به دنبال تجربه زیاد به صورت می گیرید نفع زیادی دارد وگرنه اختراعات علمی یقیناً نفع کمتری خواهد داشت و یک شخص قادر به استفاده از آن نخواهد بود.
حق اختراع نتیجه زحمت،کار و فعالیت مخترع می باشد،زیرا کالای جدیدی به بازار اراه نموده است.البته اختراع میبایست از نظر اقتصادی و عملی فوراَ استفاده شود،زیرا قوانین علمی که ممکن است بعد ها منشاء نتایج مهمی شوند از نظر مادی فاقد ارزش اقتصادی هستند.مضاف بر این اختراع میبایست تازگی داشته باشد و پیش از این شناخته نشده باشد،زیرا در این صورت هر شخصی می تواند از آن استفاده نماید و اکتشافات پیشین را اشخاص نمی توانند به عنوان اختراع در انحصار خود قرار دهند.
قانون ثبت علائم و اختراعات ایران در این خصوص در ماده 26 مقرر می کند:”هر قسم اکتشاف یا اختراع جدید در شعب مختلفه صنعتی یا فلاحتی به کاشف یا مخترع آن حق انحصاری می دهد که بر طبق شرایط و در مدت مقرره در این قانون از اکتشاف یا اختراع خود استفاده نماید،مشروط بر اینکه اکتشاف یا اختراع مزبور مطابق مقررات این قانون در اداره ثبت اسناد تهران به ثبت رسیده باشد”.و در ماده 27 معلوم می کند که چه چیزهایی به عنوان اختراع شناخته می شود:”
هر شخصی مدعی یکی از این امور زیر باشد می تواند تقاضای ثبت نماید:
- ابداع هر محصول صنعتی جدید
- کشف هر وسیله جدید یا اعمال وسایل موجوده به طریق جدید برای تحصیل یک نتیجه یا محصول صنعتی یا فلاحتی….
لازم به ذکر است اداره ثبت در خصوص ادعای اشخاص نسبت به اختراع رسیدگی نمی نماید و بنابراین هر گاه شخصی اختراع کسی را به سرقت برده و بنام خود به اداره ثبت معرفی نماید اداره ثبت همان اختراع را به نام او ثبت خواهد کرد،منتهی شخص متضرر می تواند به دادگاه شکایت کند و در این خصوص برای جلوگبری از ضایع شدن حق،مسئله مرور زمان مطرح نشده و ذینفع هر گاه خواست می تواند اعتراض بعمل آورد.
مدت حق استفاده انحصاری از اختراع در تمام کشورها به یک اندازه نیست و بیشتر بین 16 الی 20 سال می باشد و در قانون ایران مدت آن 20 سال است. قانون ثبت علائم تجاری و اختراعات تصویب شده در اول تیرماه 1310 ثبت اختراع را در ایران مقررداشته و برای ترتیب ثبت،آیین نامه قانون ذکر شده که در سال 1310 به تصویب رسیده و در سال 1337 مورد تجدید نظر قرار گرفته تشریفاتی را پیش بینی می نماید.
شخصی که حق استفاده انحصاری از اختراع را دارد میبایست هر سال بوسیله پرداخت حق الثبتی به صندوق ثبت، علاقه خود را به ادامه انحصاری بودن اختراع ابلاغ نماید و در صورتی که در وقت مقرر حق الثبت مربوطه را نپردازد اماره ای برای انصراف مخترع می باشد و از آن پس همه کس می تواند آن را مورد استفاده قرار دهد اما برای اینکه حقی ضایع نگردد مدت سه ماه برای مخترع مهلت در نظر گرفته شده که آن را مجددا به ثبت رساند و یک سه ماه دیگر هم به عنوان آخرین مهلت معین کرده است که هر گاه در این مدت دو برابر حق الثبت تعیین شده را پرداخت کند باز هم قانون از حق انحصاری او حمایت خواهد کرد وگرنه بعد از انقضای شش ماه اختراع باطل بوده و کل اشخاص حق استفاده از آن را خواهند داشت.
در مورد بکار بستن اختراع قانون اذعان داشته است که حداقل هر پنج سال میبایست اختراع در زمان خود استفاده عملی داشته باشد.در صورتی که مخترع این کار را انجام ندهد و یا پیشنهاد عملی کردن آن را به دیگران ننماید حق او باطل خواهد شد.البته عملی کردن این پیشنهاد به طول می انجامد و اکثر مخترعان با قید حق الامتیاز زیادی مرتباَ این موضوع را آگهی می نمایند و به این سبب که شخصی حاضر نمی شود بنابراین باز اختراع را به نام خود محفوظ می دارند.
اختراع مطلقاَ نباید پیش از این منتشر شده باشد در غیر این صورت اختراع نخواهد بود و تنها استثنایی که این اصل دارد در خصوص اختراعاتیی می باشد که پیش از این در خارجه ثبت شده باشد چه در این صورت محققاَ این اختراع معرفی و چاپ و انتشار داده شده است و بنابراین براساس ماده 30 قانون ثبت علائم:در صورتی که مخترعی در خارج از ایران اختراعی را ثبت کرده باشد طبق اختراع خارجی می تواند اختراعش را در ایران ثبت کند به شرطی که مدت اختراعش از ثبت اختراع اولی بیشتر نشوند.
در صورتی که در این مدت یک نفر دیگر آن اختراع را در ایران به ثمر رساند مخترع مجاز نیست جلوی کار او را بگیرد و البته برای پس از آن می تواند تقاضای جلوگیری کند اما از کار افرادی که تا آن تاریخ آغاز نمودهاند نمی تواند جلوگیری نماید و به طور کلی خارجیان می توانند اختراعات خود را در ایران ثبت کنند به ثبت می رساند براساس عهد نامه یا معامله متقابله از جانب کشور متبوع مخترع هم این حق برای مخترعین ایرانی شناخته شده باشد.
ماده 26 قانون ثبت علائم تجاری و اختراعات اذعان می دارد:”هر قسم اکتشاف یا اختراع جدید در شعبه مختلفه صنعتی به کاشف یا مخترع آن حق انحصاری می دهد که بر طبق شرایط و در مدت مقرر در این قانون از اکتشاف یا اختراع خود استفاده نماید مشروط بر اینکه اکتشاف یا اختراع مزبور مطابق مقررات این قانون در اداره ثبت اسناد تهران به ثبت رسیده باشد.”
نوشته ای که در این خصوص اداره ثبت اسناد تهران می دهد ورقه اختراع نامیده می شود.طبق ماده فوق ثبت اختراع در ایران اختیاری می باشد اما اختراع در صورتی حمایت می شود که براساس شرایط اورده شده در قانون ثبت شده باشد.محل ثبت در اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی در تهران می باشد.
بنابراین همانگونه که گفتیم،نحوه ثبت اختراع در ایران طریقه اعلامی می باشد و اداره ثبت به هیچ وجه رسیدگی دقیقی نمی تواند نسبت به صحت و جدید بودن و قانونی بودن اختراع کند.به همین سبب ماده 36 قانون ثبت علائم تجارتی و اختراعات مقرر می دارد:”ورقه اختراع به هیچ وجه جهت قابل استفاده بودن و یا حقیقی بودن اختراع سندیت ندارد و همچنین ورقه ذکر شده به هیچوجه دلالت بر این نمی نماید که تقاضا کننده یا موکل او مخترع واقعی می باشد و یا شرح اختراع و نقشه های آن صحیح می باشد و اشخاص ذینفع می توانند نسبت به موارد ذکر شده در محکمه ابتدایی تهران اقامه دعوی کرده و خلاف آن را ثابت کند”.
بنابراین ثبت اختراع تنها تایید این است که در تاریخ مشخصی شخصی مدعی اختراعی شده و خود را صاحب آن معرفی نموده و تا وقتی که خلاف این ادعا اثبات نشده است،صاحب ورقه اختراع از مزایای ورقه اختراع بهره مند می گردد.به همین سبب قانون ثبت علائم پیش بینی شدهاست که اشخاص ذینفع می توانند در موارد زیر به محکمه مراجعه نمایند و تقاضای صدور حکم بطلان ورقه اختراع را بنمایند:
- زمانی که اختراع،اختراع جدید نیست.
- زمانی که اختراع مخالف مقررات ماده 28 قانون صادر شده باشد(یعنی مواردی که نمی توان به عنوان اختراع برای آن ها تقاضای ثبت نمود).
- زمانی که اختراع مربوط به شکل علمی صرف بوده و عملاَ در موارد صنعتی و فلاحتی مورد استفاده قرار نگرفته باشد.
- زمانی که پنج سال از تاریخ صدور ورقه اختراع گذشته و اختراع در زمان استفاده عملی گذاشته نشده باشد.هر اختراع یا هرتکمیل اختراع موجودی که از تاریخ تقاضای ثبت چه در ایران و چه در خارجه در مندرجات و نشریاتی که در دسترس عموم می باشد شرح و یا نقشه آن منتشر شده و یا به مورد عمل یا استفاده گذارده شده باشد،اختراع جدید به شمار نمی رود.
براساس ماده 28 قانون ثبت علائم تجارتی و اختراعات برای امور ذیل نمی توان تقاضای ثبت کرد:
- نقشه های مالی
- هر اختراع یا تکمیلی که مخل نظم عمومی یا منافی عفت یا مخالف حفظ الصحه عمومی باشد.
- فرمول ها و ترتیبات دارویی.
برای آنکه اشخاص ذینفع بتوانند از ثبت اختراعی مطلع کنند،علاوه بر آنکه ثبت هر اختراع در روزنامه رسمی منتشر می شود،ماده 42 قانون ثبت علائم و اختراعات مراجعه به تمامی اسناد و اوراق مرتبط با ثبت اختراع را بعد از صدور ورقه اختراع آزاد قرار داده و هر شخصی می تواند از اسناد و اوراق مرتبط با ورقه اختراع یا معاملات در خصوص آن تادیه حقی که آیین نامه تعیین می کند کپی مصدق تحصیل نماید.رسیدگی به دعاوی حقوقی و یا جزایی مربوط به اختراع در محاکم تهران به عمل می آید و مانند دیگر دعاوی تجاری رسیدگی اختصاری می باشد
قابل توجه متقاضیان محترم است یکی از خدمات موسسه ثبتی و حقوقی ثبت کریم خان،فعالیت در زمینه ثبت اختراع و ثبت طرح صنعتی می باشد.تیم فنی و متخصص ما،با تکیه بر توان بالای مجموعه کارشناسان فنی خود،همواره در تلاش است تا همراهی مطمئن در مسیر تحقق اهداف شما عزیزان باشد.
مقررات قرارداد اتحادیه پاریس
قانون الحاق دولت ایران به قرارداد اتحادیه پاریس برای حمایت مالکیت صنعتی برای صاحبان اختراعی که در خارج از ایران اقامت داشته و عضو اتحادیه ذکر شده هستند مزایایی قائل شده است که به شکل اختصار در ادامه توضیح داده می شود:
- اعضای اتحادیه از نظر حقوق مالکیت صنعتی در دیگر کشورهای عضو اتحادیه از همان مزایایی که برای اتباع آن کشور مشخص است،استفاده می کنند،مشروط بر آنکه شرایط و تشریفاتی که قانون برای اتباع آن کشور تعیین شده است،رعایت کند.
- هر صاحب اختراعی که تقاضای ثبت اختراع خود را در یکی از کشورهای عضو شده باشد،می تواند تقاضای ثبت اختراع خود را در کشورهای دیگر عضو اتحادیه کند و برای ثبت اختراع خود در دیگر کشورهای عضو اتحادیه در مدت 12 ماه بعد از تقاضای ثبت اولیه دارای حق تقدم است،مگر آنکه اختراع به حقوق مکتسبه اشخاص لطمه وارد کند.
- مقرراتی به منظور حمایت حق اختراع و جلوگیری از رقابت نامشروع پیش بینی کرده است.
- اختراعاتی که هنوز ثبت نشده است و در نمایشگاه ها به معرض تماشا قرار داده می شوند،حمایت می شوند.
- مقرراتی جهت توقیف محصولات تقلیدی و تقلبی پیش بینی شده است.
“موسسه ثبتی و حقوقی ثبت کریم خان افتخار دارد با بهره گیری از کارشناسان متخصص و مجرب و با چندین دهه تجربه ی موفق، آمادگی خود را جهت ارائه ی کلیه ی خدمات در زمینه های حقوقی و ثبتی نظیر ثبت اختراع و ثبت طرح صنعتی،ثبت شرکت و ثبت برند اعلام نماید”.
دیدگاهی یافت نشد