مقررات حاکم برثبت نام تجارتی

نام تجارتی در خصوص تجار به فرانسه Raison Commerciale و در خصوص شرکت ها Raison Sociale نام دارد.درحقیقت،اسم یا نام تجارتی یا عنوانی می باشد که تاجر تحت آن تجارت می کند.این اسم ممکن است نام خانوادگی تاجر باشد یا نام دیگری که تاجر برای نوع عملیات تجارتی خود برگزیده است.

نام تجارتی و ثبت آن نباید با ثبت تجارتی اشتباه شود.ثبت تجارتی در ارتباط با شناسایی تاجر و وضع تجارتی او چنانچه که نام تجارتی فقط مربوط به شهرت تاجر است که تحت آن اسم خود را معرفی می نماید.

قانون تجارت ایران چند ماده به نام تجارتی اختصاص داده است(مواد 576 تا 582)براساس ماده 576 قانون تجارت: “ثبت اسم تجارتی اختیاری است مگر در مواردی که وزارت عدلیه ثبت آن را الزامی کند” و ماده 581 اضافه می کند:”در مواردی که ثبت اسم تجارتی الزامی شده و در موعد مقرر ثبت به عمل نیاید اداره ثبت اقدام به ثبت کرده وسه برابر حق الثبت ماخوذ خواهد داشت.”

براساس ماده 578 نام تجارتی به ثبت رسیده را هیچ شخص دیگری در همان محل نمی تواند نام تجارتی خود قرار دهد ولو اینکه با نام خانوادگی او یکی باشد اسم تجارتی بسیار مهم است زیرا تجارتخانه ای که مدتی به عنوان نام مخصوص به فعالیت پرداخته باشد و کسب شهرت و جلب اعتماد کرده در صورتی که افراد دیگری بتوانند از نام ایشان استفاده کنند ممکن است سبب فریب اشخاص و مشتریان شود و به ضرر تجارتخانه تمام شود.بر این اساس قانونگذار شرایط و موارد ذیل را برای تعیین و ثبت اسم تجارتی لحاظ شده و تجویز کرده است:

1-پرهیز از اسامی موهوم و غیر واقعی

ماده 577 اذعان می دارد”صاحب تجارتخانه که شریک در تجارتخانه ندارد نمی تواند اسمی برای تجارتخانه خود انتخاب کند که موهم وجود شریک باشد.” بنابراین اسم تجارتی میبایست مشخص و واقعی باشد و هیچگونه شبه ای در آن وجود نداشته باشد تا افراد عادی و غیر کارشناس را به اشتباه نیندازد.بنابراین انتخاب اسامی مشابه یا جابجایی حرف یا حروف در یک کلمه غیر مجاز است.

2-عدم امکان ثبت مجدد یک اسم

طبق ماده 578 قانون تجارت”اسم تجارتی ثبت شده را هیچ شخص دیگری در همان محل نمی تواند اسم تجارتی خود قرار دهد ولو اینکه اسم تجارتی ثبت شده با اسم خانوادگی او یکی باشد”.

3-قابلیت انتقال نام تجارتی

طبق ماده 579 قانون تجارت،نام تجارتی به شکل قهری و اختیاری قابل انتقال است یعنی هم بواسطه توارث و هم بواسطه (قرارداد) می توان اسم تجارتی را به دیگری منتقل یا واگذار کرد.مخصوصاَ زمانی که تاجری مایه تجارتی خود را به دیگری واگذار می نماید.

تاجری که اسم تجارتی خود را می فروشد دیگر نمی تواند از آن استفاده کند و نمی تواند تجارتخانه دیگری به همان نام در جای دیگر برپا کند.در صورتی که اسم تجارتی با نام خانوادگی تاجر یکی باشد فروش اسم تجارتی مانع از این نمی شود که تاجر از نام خانوادگی خود استفاده کند مشروط بر آنکه آن را برای تجارت استفاده نکند.در زمان واگذاری اسم تجارتی که نام خانوادگی باشد معمولاً انتقال گیرنده نام خود را هم در ذیل آن تحت عنوان جانشین اضافه می کند یا اینکه در برابر اسم تجارتی کلمه قدیم اضافه می گردد تا هم اسم تجارتی قبلی ذکر شده باشد هم توهمی برای مشتریان نسبت به شخص تاجر وجود نداشته باشد.

4-مدت اعتبار اسم تجارتی

براساس ماده 580 قانون تجارت”مدت اعتبار ثبت اسم تجارتی پنج سال است”البته این مدت ضمن پرداخت حقوق ثبتی می تواند تمدید گردد.بنابراین در صورتی که شخصی بعد از انقضای مدت اعتبار،اسم تجارتی خود را تجدید و تمدید نکند اداره ثبت شرکت ها می تواند همان اسم تجارتی را به نام دیگری ثبت کند.

5-الزام به ثبت اسم تجاری در خصوص موارد تکلیفی

طبق ماده 581 قانون تجارت،” در مواردی که ثبت اسم تجاری الزامی شده و در موعد مقرر،ثبت به عمل نیاید اداره ثبت اقدام به ثبت کرده و سه برابر حق الثبت ماخوذ خواهد شد.” لازم به ذکر است مفاد این ماده ناظر به مواردی می باشد که بنا بر ماده 576،وزارت دادگستری ثبت آن ها را الزامی کرده باشد.وگرنه در باره کلیه محصولات،انتخاب و استفاده اسم تجارتی ضروری نیست.

6-وجود حمایت های قانونی از اسم تجاری

طبق ماده 582 قانون تجارت،”وزارت عدلیه به موجب نظامنامه ترتیب ثبت اسم تجارتی و اعلان آن و اصول محاکمات در دعوی مربوط به اسم تجارتی را معین خواهد کرد”.
از آنجا که وزارت ذکر شده تاکنون آیین نامه ثبت اسم تجارتی را پایه گذاری نکرده باشد بنابراین اسم تجارتی براساس قوانین فعلی مجاز به ثبت نمی باشد و بر این اساس حمایت قانونی نیز بر آن مترتب نخواهد بود.اما برخلاف سکوت قانون گذار در این زمینه،حقوقدانان،وکلا و قضات دادگستری همواره راه حل هایی برای حمایت های قانونی پیش پای ما گذاشته اند.

براساس قاعده “لاضرر و لاضرار” که طبق آن شخصی حق ندارد سبب ضرر دیگری شود و نیز براساس قاعده “استفاده بدون دلیل” که شخصی نمی تواند بدون دلیل از حقوق دیگران سوء استفاده نماید و نیز از آنجا که هیچکس نمی تواند از نام فامیل دیگری بدون اجازه او استفاده کند و دیگر موارد مشابه دیگر،اسم تجارتی را به صورت قانونی حمایت کند.

به علاوه تجار و تجارتخانه ها از نظر حفظ حقوق مترتب بر ثبت اسم تجارتی و کسب درآمد تجاری،معمولاَ در زمان ثبت علامت تجارتی(که بستر قانونی آن فراهم است) همزمان نام تجارتی خود را نیز به ثبت رساند تا بدین وسیله با ثبت همزمان اسم و علامت تجارتی،سبب حفظ و حمایت قانونی از حقوق هر دوی آن ها را فراهم کند.

لازم به ذکر است که اعتبار اسم تجارتی ممکن است برای کلیه نقاط ایران باشد یا برای برخی از شهرها.زیرا شهرت تجارتخانه ها بسته به اهمیت آن ها تفاوتی ندارد.بعنوان مثال تجارتخانه کوچکی که در رشت تحت اسم تجارتی معینی کار می کند ممکن است متعارض تجارتخانه دیگری دارای همان اسم در کرمان نباشد اما اگر اهمیت موسسه زیاد باشد و شعاع عملش شامل کلیه نقاط ایران گردد واضح است که اسم تجارتی آن نیز میبایست در کل کشور حمایت گردد و حتی به گونه ای که تذکر داده شد قانون الحاق به قرارداد اتحادیه پاریس برای مالکیت صنعتی حمایت اسم تجارتی را در سایر کشورها نیز پیش بینی کرده است.البته حمایت اسم تجارتی که متعلق به اتباع خارجی باشد در بیشتر ممالک مشروط به معامله متقابله می باشد و بدیهی است کشورهایی که قراردادهای بین المللی را امضاء نموده اند اصل معامله متقابل را قبول کرده اند.

“ثبت کریم خان با بهره گیری از کارشناسان متخصص و مجرب در زمینه های حقوقی و ثبتی آماده ی ارائه ی خدمات به متقاضیان گرامی می باشد”.

ثبت شرکت و ثبت برند خود را به ما بسپارید.