رسمیت برخی از اشخاص حقوقی بدون نیاز به ثبت
اشخاص حقوقی از مشارکت حقوقی دو یا چند شخص حقیقی و یا مشارکت حقوقی دو یا چند شخص حقوقی و یا مشارکت حقوقی اشخاص حقیقی و حقوقی طبق قوانین و قواعد حقوقی و برای انجام قصد و هدفی مشخص و با اختیارات تکالیف و تعهدات خاص به وجود می آیند و بعد از تشکیل و تا زمان انحلال،شخصیتی مستقل دارند.
در منابع حقوق داخلی،اشخاص حقوقی به دو دسته تقسیم شده اند:
- شخصیت حقوقی حقوق عمومی
- شخصیت حقوقی حقوق خصوصی
شایان ذکر است که اشخاص حقوقی حقوق خصوصی خود به دو دسته شرکت های تجاری،انجمن ها و موسسات غیر تجاری تقسیم می شوند که موسسه ثبت شرکت کریم خان در ذیل این مباحث را مورد بررسی قرار می دهد.
شرکت های تجاری
شرکت تجاری به قراردادی گفته می شود که میان دو یا چند شخص منعقد شده و طبق آن هر یک از شرکاء آورده ای با خود به شرکت ارائه می دهند.با این وصف که مالکیت هر شریک نسبت به آورده اش به انحلال می رسد و آورده ها به شخص حقوقی تعلق می گیرد و سود و زیان نیز به نسبت مشخصی میان آن ها تقسیم شود.قانون تجارت ایران در ماده 20،شرکت های تجاری را بر 7 قسم و به شرح ذیل احصاء نموده است :
شرکت های سهامی ( عام و خاص )،شرکت تضامنی،شرکت با مسئولیت محدود،شرکت مختلط غیر سهامی،شرکت مختلط سهامی،شرکت نسبی و شرکت تعاونی تولید و مصرف.
موسسات غیر تجاری
موسسات غیر تجاری موسساتی است که به انجام فعالیت های تجاری نمی پردازند.ماده 1 آیین نامه اصلاحی ثبت تشکیلات و موسسات غیرتجاری در تعریف موسسات غیر تجاری این گونه می گوید :
تشکیلات و موسسات غیرتجاری،موسساتی هستند که جهت مقاصد غیر تجاری مثل امور علمی یا ادبی یا امور خیریه و امثال آن تشکیل می شوند و تشکیل دهندگان آن ممکن است قصد انتفاع داشته و یا نداشته باشند.
موسسات غیر تجاری به دو قسمت تقسیم می شوند :
- الف) موسسه ای که با هدف جلب منافع و تقسیم آن میان اعضاء تشکیل شده است.این موسسات،موسسات غیرانتفاعی نامیده می شوند.موسسات خیریه و انجمن های اسلامی و تخصصی و احزاب و صندوق های قرض الحسنه و گروه های سیاسی را می توان از نمونه های موسسات غیرانتفاعی به حساب آورد.
- ب) موسسه ای که با هدف جلب منافع مادی و تقسیم آن میان اعضا و یا دیگران تشکیل شده باشد مانند کانون های فنی و حقوقی و موسساتی که با هدف ارائه خدمات شهری از قبیل نظافت و فضای سبز تشکیل می شوند.
کدام دسته از اشخاص حقوقی بدون نیاز به ثبت رسمیت می یابند؟
برخی از اشخاص حقوقی هستند که رسمیت و بهره مندی آن ها از شخصیت حقوقی نیازمند ثبت است،تشکیلات دولتی و شهرداری ها هستند. بنابر ماده 17 قانون تشکیلات شورای اسلامی مصوب 1361،تمامی شورای شهری و محلی بدون نیاز به ثبت دارای شخصیت حقوقی هستند.
همین حکم با مضمونی مشابه در ماده 587 قانون تجارت به شرح ذیل تکرار شده است :
” موسسات و تشکیلات دولتی و بلدی به محض ایجاد و بدون احتیاج به ثبت دارای شخصیت حقوقی می شوند “
مصادیق این ماده یعنی تشکیلات دولتی و بلدی ( شهرداری ها ) در دسته بندی اشخاص حقوقی در یک گروه قرار نمی گیرند.زیرا شهرداری ها اگر بعنوان نهادی عمومی محسوب می گردند، اما تشکیلاتی غیردولتی بوده و در نتیجه مشمول احکامی متفاوت با موسسات دولتی هستند.در خصوص موسسات دولتی،این سوال به وجود می آید که با توجه به تفاوت بین موسسات ( شرکت های ) دولتی و غیردولتی،منظور ماده 587 از تشکیلات دولتی چیست؟آیا شرکت های دولتی،شرکت هایی هستند که براساس قانون خاص تشکیل به وجود می آیند و یا شرکت هایی هستند که به وسیله موسسات و اشخاص حقوقی دولتی با رعایت تشریفات تاسیس براساس قانون تجارت و لایحه اصلاحی آن ایجاد شده و در شمول تعریف ماده 4 قانون محاسبات عمومی 1366 قرار دارند ؟
در ماده مذبور این گونه آمده است : ” شرکت دولتی واحد سازمانی مشخص است که با اجازه قانون ایجاد می شود و یا به حکم قانون و یا دادگاه صالح ملی شده و یا مصادره شده و به عنوان شرکت دولتی شناخته شده باشد و بیش از 50 درصد سرمایه آن متعلق به دولت باشد.هر شرکت تجاری که از طریق سرمایه گذاری شرکت های دولتی ایجاد شود،مادام که بیش از پنجاه درصد سهام آن متعلق به شرکت های دولتی است،شرکت دولتی تلقی می گردد . “
این گونه به نظر می رسد که ماده فوق ناظر به سازمان ها و شرکت های دولتی ایجاد شده براساس قانون باشد.طبق این امر با شرکت هایی که با رعایت تشریفات مربوط به تشکیل شرکت های تجاری،به وسیله سازمان ها و شرکت های دولتی تاسیس می شوند،از جهت زمان تحقق شخصیت حقوقی، مانند شرکت های خصوصی رفتار می شود.
شخصیت حقوقی شهرداری ها ( تشکیلات بلدی ) نیز براساس قانون محقق می گردد.زیرا برای آنکه در منطقه شهرداری تاسیس گردد،باید قبل از هر چیز با تصویب مجلس،منطقه مورد نظر به شهر تبدیل شده و به دنبال آن،شورای شهر و شهرداری تاسیس گردد.
دیدگاهی یافت نشد