چک سند در حکم لازم الاجرا است از اسناد بازرگانی که به موجب آن، صادرکننده چک، پولی را که نزد دیگری دارد تمام یا بخشی را به سود خود یا ثالث مسترد می دارد.چک سند عادی تجاری در برخی موارد با رعایت اصول آن قابل صدور اجرائیه است.فردی که اقدام به صدور چک می نماید، مثل آن است که اسکناس در دسترس سایرین قرار می دهد و اگر از تضمین مالی یا اعتبار بانکی در بانک خود بهره مند نباشد، ناگزیر خود را در برابر با قانون قرار می دهد . چک در دست طلبکار خود همچون اسکناس می ماند و اگر بی محل باشد همانند آن است که بدهکار اسکناس را در اختیار او قرار داده اما با فراهم کردن حق استعمال و خرج کردن را از اومحروم میکند.
بدین معنی صادر کننده چک در مرحله اول میبایست به مهیا کردن مبلغ بیندیشد و در زمان فقدان گمان تهیه مبلغ چک ، از صدور آن جداَ جلوگیری کند، چون در این زمان عدم پرداخت در موعد چک با قوانین نظام مند و جامعی رودر رو خواهد شد که رهایی از آن تنها با پرداخت عین مبلغ مورد تعهدامکان پذیر است و لاغیر.
تعریف چک
چک نوشته ای می باشد که به سبب آن صادر کننده آن مبلغی را که در نزد شخص سوم دارد کلاَ یا بعضاَ استرداد یا به دیگری انتقال می نماید. بدین معنی چک سند انتقال است. در هر چک دست کم سه نفر دخیل هستند. صادر کننده چک ، شخصی که چک بر عهده وی صادر می گردد و شخصی که چک برای وی صادر می گردد. بدین معنی شخصی که چک صادر می کند مبلغی نزد شخصی دارد که به او اعلام میشود کلیه آن مبلغ یا بخشی از آن را به مالک چک بپردازد. چک می تواند در وجه خود صادرکننده باشد، در آن صورت دو نفر در چک نقش دارند.
انواع چک
در ماده 1 قانون اصلاح موادی از قانون چک مصوب 1372 که دقیقاً در اصلاحیه سال 1382 اجرا گردیده، اشکال مختلف چک:
1. چک عادی
چکی می باشد که افراد عهده بانک ها به حساب جاری خود صادر می کنند و مالک آن ضمانتی به غیر اعتبار صادرکننده آن ندارد.
2. چک تایید شده
چکی می باشد که افراد عهده بانک ها به حساب جاری خود صادر می نمایند وبه وسیله ی بانک محال علیه پرداخت وجه آن تصویب می شود.
3. چک تضمین شده
چکی می باشد که از طریق بانک به ذمه همان بانک به تقاضایی مشتری صادر و پرداخت وجه آن به وسیله ی بانک ضمانت می شود.
4. چک مسافرتی
چکی می باشد که از طریق بانک صادر و وجه آن در هر کدام از شعب آن بانک به وسیله ی نمایندگان و کارگزاران آن پرداخت می گردد.
انواع اقدامات علیه صادر کننده چک بلامحل
- تقاضایی صدور اجراییه از اجرای ثبت
- پیگیری جزایی
- پیگرد حقوقی
1. تقاضای صدور اجراییه از اجرای ثبت
به دلیل اینکه چک از دید قانون در حکم سند ملزم الاجراست، مالک چک در زمان مواجه با برگشت چک به دلیل نبودن محل یا به اندازه نبودن محل یا به هر دلیل دیگر، می تواند با صدور اجراییه ( آیین نامه های مرتبط به اجرای اسناد رسمی ) توسط دایره اجرای ثبت اسناد محل بانک، اقدام به اخذ طلب خود نماید.
از موارد صدور اجراییه این می باشد که بانک در کشور ما تشکیل شده باشد یا شعبه ای در بیرون از کشور داشته باشد، مالک چک در زمان تنظیم شده برای وصول چک به بانک رجوع کرده باشد، نمونه امضاهای حاضر در بانک با امضای روی چک یکی باشد و گواهینامه عدم پرداخت از سوی بانک محال علیه صادر شده باشد. اگر مالک چک تقاضا کند بانک وظیفه دارد موجودی حساب را به او پرداخت و از او در پشت چک صادر می شود و بانک هم مشخصات و ماهیت صادر کننده چک را همراه با آدرس او بصورت کتبی به مالک چک ارائه می نماید. بعد مالک چک را همراه با آدرس او بصورت کتبی به مالک چک ارائه می نماید.بعد مالک چک تقاضایی صدور اجراییه را مقرر و تحویل دایره اجرای ثبت بانک محال علیه به ضمیمه فتوکپی مصدق گواهینامه عدم پرداخت و عین چک می نماید.
تذکر:
در حالی که صادر کننده چک یا وکیل یا نماینده او ( یعنی فقط اشخاصی که می توان علیه آن ها اجراییه صادر کرد و پشت نویس مشمول این موضوع نمی شود ) فوت نماید.اجراییه تعویق نمی گردد و علیه اموال باقی مانده از متوفی و وراث وی صادر می شود.بعلاوه تنها اقامه دعوی مشمول مرور زمان می شود و صدور اجراییه توسط مراجع ثبتی حاوی مرور زمان نیست. بدین معنی در زمان مشمول مرور زمان در موارد جزایی و تجاری یا مدنی، مالک چک بدون محل اختیار کامل دارد توسط تقاضایی صدور اجراییه، مبادرت به استیفای حق خود نماید و این توانایی این نوع مبادرت نسبت به انواع غیر است ؛ چرا که در صورت فوت صادر کننده چک مبادرت جزایی مشروط می گردد.
مدارک لازم برای درخواست اجراء
به سبب بخش اکنون ماده 245 آیین نامه اجرای محتوایی اسناد مورد نیاز الاجرا و وسیله ی بررسی به شکایت از عملیات اجرایی، برای صدور اجراییه در مورد چک میبایست اوراق زیر به ثبت محل ارائه شود :
- الف ) تقاضا نامه چاپی مطابق نمونه موجود در ثبت
- ب) اصل و فتوکپی چک و برگشتی آن
همین طور جهت مبادرت توسط اجرای ثبت مطابقت امضای صادرکننده با نمونه آن در بانک اجباری می باشد.
2. پیگیری جزایی
برابر ماده 10 قانون صدور چک مصوب تیرماه 1355 و اصلاحیه آبان 1372، شرایطی که مالک چک بدون اعتبار برای تعقیب جزایی صادر کننده میبایست رعایت
کند :
- 1.2 رجوع به بانک حداکثر تا شش ماه از زمان صدور چک
- 2.2 دریافت گواهینامه عدم پرداخت از بانک
- 2.3 اقامه دعوی به دادگاه ( به ضمیمه اصل چک و فتوکپی گواهی پشت و روی آن و گواهینامه عدم پرداخت ) حداکثر تا شش ماه بعد از دریافت گواهینامه عدم پرداخت از بانک در این حالت صادر کننده چک الزام به سپردن معادل وجه چک یا کسری موجودی در دادگاه می باشد، حتی اینکه مدعی جعل یا سرقت و یا گم شدن چک و یا تحصیل آن توسط ارتکاب کلاهبرداری یا خیانت در امانت بنماید.
مطابق ماده 7 قانون اصلاحیه قانون صدور چک مصوب 1382 مجازات صادر کننده چک بی محل حبس تا حداکثر شش ماه برای چک هایی که کمتر از ده میلیون ریال باشد و یک سال برای چک های بیشتر از ده میلیون ریال تا پنجاه میلیون ریال و از یک سال تا دو سال برای چک های بیش از پنجاه میلیون ریال می باشد.
شرایطی که چک بی اعتبار قابل پیگیری جزایی نمی باشد :
- الف. طی شش ماه پس از زمان صدور چک، مالک برای دریافت به بانک رجوع نکرده باشد.
- ب. طی شش ماه پس از زمان صدور گواهی عدم پرداخت از سوی بانک، مالک چک تقاضایی پیگیری جزایی ننموده باشد.
- ج. در زمانی که چک بی اعتبار بعد از برگشت به فردی دیگری واگذاری شده باشد که در این صورت فرد اخیر حق پیگیری ندارد.
- د. هنگامی که صادرکننده چک فوت نماید.
- ه. هنگامی که صادر کننده چک پیش از زمان شکایت مالک آن ، مبلغ آن بصورت نقدی به مالک چک پرداخت و چک را ابطال کرده یا درخصوص آن رسید دریافت داشته باشد.
- و. هنگامی که بعد از شکایت، شاکی چک مورد شکایت را به دیگری واگذار کند هم پیگیری جزایی دیگر انجام نمیشود.
3. پیگرد حقوقی
اغلب با سپری شدن زمان قانونی برای پیگیرد کیفری، مالک چک قادراست توسط اقامه دعوی در محاکم حقوقی نسبت به دریافت مبلغ چک خود مبادرت کند. در حقیقت مراجعه نکردن بعد از انقضای شش ماه از تاریخ صدور چک به بانک یا عدم شکایت طی شش ماه از زمان صدور گواهی بانک حاکی بر عدم پرداخت وجه چک، چک را از لحاظ جزایی محروم می کند و مالک می تواند توسط حقوقی مبادرت کند. برای این کار ذی نفع با ارائه دادخواست به دادگاه و مدارک دیگر خود خواهان پرداخت وجه چک از صادرکننده می گردد که در صورت حکم دادگاه، صادر کننده وظیفه به پرداخت آن خواهد بود.
ثبت حقوقی کریم خان مجموعه ای متشکل از برترین متخصصان با بهره گیری از خدمات بهینه در خدمت کلیه نحوه اجرای چک از طریق ثبت می باشد.
دیدگاهی یافت نشد