اختراع و اکتشاف در زمینه های مختلف علمی و صنعتی و کشاورزی مسائل مختلفی را مطرح نموده است.نظر به اینکه اختراع و اکتشاف بر اثر زحمت،ابتکار،ذوق،استعداد و نبوغ مخترع و مکتشف به دست می آید به همین سبب نباید حقوق فرد در برابر اختراع و اکتشافش نادیده گرفته شود و به صورت رایگان اختراع یا اکتشاف خود را در اختیار دیگران قرار دهد .اگر قرار باشد امتیاز انحصار اختراع و اکتشاف بدون قید و شرط در اختیار صاحب آن باشد در این صورت ممکن است جامعه از یک امتیاز بزرگ اجتماعی،صنعتی یا کشاورزی محروم شده و از این راه متحمل زیان شود.
شما می توانید در این رابطه کلیه سوالات خود را با همکاران ما در ثبت کریم خان در میان بگذارید.همکاران ما در این مجموعه آماده ی پاسخ دهی به سوالات شما علاقه مندان می باشند.
ماده 26 قانون ثبت علائم و اختراعات اذعان می دارد:”هر قسم اکتشاف یا اختراع جدید در شعب مختلف صنعتی یا فلاحتی به کاشف یا مخترع آن حق انحصاری می دهد که بر طبق شرایط و مدت قرر در این قانون از اکتشاف یا اختراع خود استفاده نماید مشروط بر اینکه اکتشاف یا اختراع مزبور مطابق مقررات این قانون در اداره ثبت اسناد تهران به ثبت رسید باشد…”
اگرچه در ماده 26 ذکر شده در فوق کلمه اکتشاف و اختراع پشت سر هم به صورت مترادف آمده و تعریف کاملی نیز از آن در قانون گفته نشده اما این دو واژه با یکدیگر متفاوتند.در ماده 27 قانون ثبت علائم و اختراعات،در شرایط ثبت اختراع به جای کلمه اختراع قانون گذار کلمه ابداع را استفاده کرده است و این کلمه معنی عام تری دارد است.به طور کلی برای حفظ هر چه بیشتر حقوق صاحبان ابتکار،مفهوم هر نوع خلاقیت در معنی ابداعات میبایست توسعه پیدا کند و شامل عناوین مختلف و از جمله اختراع،اکتشاف و ابتکار شود.
اگر چه عرفاَ این مفاهیم با یکدیگر بسیار متفاوتند اما از لحاظ فنی باید بین آن ها به شرح ذیل تمایز قائل شد :
الف)اختراع
اختراع در واقع طرح ریزی مربوط به تهیه و ساخت یک وسیله یا کالای جدیدی که در صنعت،کشاورزی،بازرگانی و …. می باشد. مانند اختراع اتومبیل،هواپیما،یخچال،تلویزیون و …
عناصر تعریف و مراحل مختلف آن به شرح ذیل است:
- طرح ریزی یک وسیله و یک کالا که در واقع نتیجه فکر،ابتکار و خلاقیت صاحب آن می باشد.
- مرحله ساخت به مرحله ای می گویند که طرح میبایست دارای قابلیت انتقال از فکر به عمل و پیاده شده باشد.این مرحله ممکن است بواسطه مخترع یا فرد دیگری انجام گیرد
- اگرچه در قانون تنها به “شعب مختلف صنعتی یا فلاحتی” اشاره شده ولی قاعدتاَ نباید این قید،قید حصری باشد و باید آن را به عنوان تمثیل به شمار آورد.بنابراین اختراع ممکن است در هر زمینه ای تحقق بیابد.
- اختراع میبایست جدید باشد و سابقه نداشته باشد وگرنه اختراع به حساب نمی آید بلکه شبیه سازی محسوب می شود.
ب)اکتشاف
اکتشاف در واقع پی بردن به روابط ، خواص ابزار و مواد خاصی که از ترکیب آن ها یا به صورت ساده می توان در زمینه های صنعتی،فلاحتی و غیره استفاده به خصوصی کرد می باشد که تا زمان کشف بر هیچکس از وجود آن خبر نداشت.تفاوت مهم اختراع و اکتشاف این است که در اختراع،عنصر اصلی و اساسی،ابداع و ابتکار شخص می باشد در نتیجه گیری علی الخصوص از یک چیزی در حالی که در اکتشاف،عنصر اصلی پی بردن و کشف یک خاصیت یا رابطه خاص میان اشیا خاصی می باشد که این خاصیت و رابطه پیش از کشف هم وجود داشته اما هیچکس از وجود آن خبر نداشته است.در هر حال اکتشاف در صورتی به عنوان اکتشاف به شمار می رود که سابقه شناخت و کشف به وسیله دیگری را نداشته باشد.
ج)ابتکار
ابتکار معنی و مفهوم خاصی دارد که ممکن است با اختراع و کشف متفاوت باشد.در واقع ابتکار تعبیه و تهیه یک وسیله به شیوه جدیدی است که سابقه نداشته است.
ثبت اختراع
قانون در صورتی اختراع و اکتشاف را مورد حمایت قرار می دهد که به ثبت رسیده باشد.جهت ثبت نوع اختراع و اکتشاف باید به همان ترتیبی که برای ثبت علامت معین شده است عمل شود و اعتراض به ثبت آن هم مانند اعتراض به ثبت علامت می باشد.
براساس ماده 27 قانون ثبت علائم و اختراعات،اشخاصی می توانند تقاضای ثبت اختراع و اکتشاف نمایند که در مورد یکی از امور ذیل مدعی باشند:
- ابداع هر محصول صنعتی جدید
- کشف هر وسیله جدید یا اعمال وسایل موجود به شکل جدید برای یک نتیجه یا محصول صنعتی یا فلاحتی
ظاهراَ قانون گذار در شرایط ثبت اختراع در بند یک ماده 27،اصطلاح را تغییر داده است و اختراع را با کلمه جامع تری تحت عنوان ابداع توصیف کرده است و در توضیح اکتشاف،ابتکار را هم گنجانیده است.ممکن است یک وسیله اختراع شود اما در مراحل بعدی اختراع کامل شود،در این صورت برای مورد حمایت قرار گرفتن از جانب قانون برای تکمیل اختراع باید آن را به ثبت برسانند.
موسسه ثبت کریم خان در ادامه نکاتی در خصوص اختراع را در اختیار شما قرار می دهد.
در خصوص ثبت اختراع باید به نکات ذیل توجه شود:
- اولاَ:هر اختراع یا تکمیل اختراع یا اکتشافی که پیش از تاریخ تقاضای ثبت چه در ایران چه در خارجه به گونه ای از طریق رسانه های گروهی معرفی شده و یا به مورد عمل و استفاده درآید،اختراع و اکتشاف جدید به حساب نمی آید.
- ثانیاَ:چنانچه حق اختراع و اکتشاف بوسیله ارث به دیگری انتقال یابد یا به گونه دیگری واگذار شود،در صورتی انتقال معتبر می باشد که به نام مالک جدید ثبت شود.(هر نوع واگذاری این گونه حقوق باید طبق سند رسمی باشد وگرنه فاقد اعتبار است).حتی اگر انتقال در خارج انجام گرفته باشد،در ایران زمانی اعتبار دارد که ثبت شده باشد.
- ثالثاَ: برای ثبت اختراع باید هزینه مخصوصی پرداخت شود که تحت عنوان حق الثبت شناخته می شود و هر سال میبایست از طرف کسی که اختراع به نام او به ثبت می رسد پرداخت شود.
- رابعاَ:برای امور ذیل نمی توان تقاضای ثبت نمود.
- نقشه های مالی
- هر اختراع یا اکتشاف یا کامل کردن آن ها که مخل انتظامات عمومی یا منافیات عفت یا مخالف حفظ الصحه عمومی باشد.
آثار ثبت اختراع
پس از ثبت اختراع یا اکتشاف از جانب دایره ثبت اختراع نوشته ای به شخص ارائه می گردد که اصطلاحاَ “ورقه اختراع” نامیده می شود،این ورقه برای صاحب آن دارای آثار ذیل است:
اول:براساس ماده 33 قانون ثبت علائم و اختراعات استفاده انحصاری ساخت،فروش،اعمال یا استفاده از اختراع برای مدت تقاضا(5،10،15 یا حداکثر 20 سال) متعلق به صاحب ورقه اختراع می باشد.
دوم:صاحب ورقه می تواند حقوق خود را براساس سند رسمی به دیگری انتقال دهد،و این حقوق می تواند بواسطه ارث هم به دیگری انتقال یابد اما در هر حال انتقال باید ثبت گردد.
سوم:مراجعه به دفتر ثبت اسناد اختراع و تقاضای سواد مصدق از آن بلامانع می باشد.
چهارم:شخصی که در ابتدا تقاضای ثبت اختراع یا اکتشافی را به نام خود می نماید مخترع به حساب می آید مگر خلاف آن در دادگاه ثابت شود.
پنجم:ورقه اختراعی که در خارج تحصیل شده باشد،در صورتی در ایران معتبر است که مدت آن تمام نشده و برای باقی مدت در ایران تقاضای ورقه ی اختراع کند اما چنانچه که پیش از ثبت،کسی در ایران اختراع یا اکتشاف را به گونه ای استفاده کرده باشد که صاحب ورقه نمی تواند مانع آن شود.
ششم.هر گونه ادعایی نسبت به حق اختراع و اکتشاف باید در دادگاه های حقوقی و چنانچه که جنبه جزایی داشته باشد در دادگاه های جزایی مطرح شود.
در موارد ذیل شخص می تواند به دادگاه مراجعه کند:
- زمانی که اختراع جدید نباشد.
- زمانی که ورقه اختراع مخالف مقررات ماده 28 قانون ثبت علائم و اختراعات باشد(مواردی که نمی توان تقاضای ثبت نمود)
- زمانی که اختراع مربوط به طریقه های علمی صرف بوده و عملاَ قابل استفاده صنعتی یا فلاحتی نباشد(مثل کشف ستاره زحل در آسمان)
- زمانی که پنج سال از تاریخ صدور ورقه اختراع گذشته و اختراع به موقع استفاده عملی گذاشته نشده باشد.
هفتم:ورقه اختراع رای قابل استفاده بودن و یا جدید بودن و یا حقیقی بودن اختراع سندیت ندارد و ورقه ذکر شده به هیچ وجه مبنی بر این نیست که متقاضی یا موکل او مخترع واقعی است و یا شرح اختراع یا نقشه های آن صحیح می باشد.
حقوق خارجی
طبق ماده 44 قانون ثبت علائم و اختراعات:”نسبت به اتباع خارجه که در ایران تقاضای ثبت اختراع نموده و اقامتگاه آنان در ایران نباشد،مقررات عهدنامه ای که با دولت متبوع آن ها منعقد شده باشد مرعی خواهد شد و اگر عهد نامه نباشد معامله متقابله خواهد شد”
مضاف بر ماده مذکور یک عهد نامه بین المللی به عنوان”قرارداد پاریس” در سال 1883 توسط دول عضو تصویب شد(تا سال 1968 م،78 کشور به اتحادیه پاریس ملحق شده اند و ایران هم در سال 1337 ه.ش به این اتحادیه ملحق شده است).در قرارداد پاریس چند بار تجدید نظر انجام گرفته است که آخرین بار آن در سال 1958 م در لیسسبن (پایتخت پرتغال) بوده است.اصول و نکات عمده قرارداد پاریس به شرح ذیل است:
- عنوان قرارداد عبارت است از:”قرارداد پاریس برای حمایت مالکیت صنعتی”
- هدف از انعقاد قرارداد حمایت از نام،علائم تجارتی،اختراعات و جلوگیری از رقابت نامشروع
- اتباع خارجی عضو اتحادیه،از نظر حمایت مالکیت صنعتی،در کشورهای عضو دارای حقوق اتباع داخلی باشند.
- ارائه اظهارنامه ثبت علایم یا اختراعات در خصوص یکی از کشورهای عضو در مورد ورقه اختراع و مدل های اشیای مصرفی 12 ماه و در مورد اشکال و طرح های صنعتی و علائم کارخانه یا بازرگانی 6 ماه حق تقدم ایجاد خواهد کرد.
“موسسه ثبتی و حقوقی ثبت کریم خان افتخار دارد با بهره گیری از کارشناسان متخصص و مجرب و با چندین دهه تجربه ی موفق، آمادگی خود را جهت ارائه ی کلیه ی خدمات در زمینه های حقوقی و ثبتی نظیر ثبت اختراع و ثبت طرح صنعتی اعلام نماید”.
دیدگاهی یافت نشد