شرکت سهامی به شرکتی می گویند که سرمایه آن به سهام تقسیم گشته و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آن ها می باشد. این شرکت، به عنوان کامل ترین نوع شرکت سرمایه ای شرکتی تجاری می باشد که در آن حقوق شرکاء که سهامدار نامیده می شوند، به واسطه اوراق قابل معامله ( سهام ) تشخیص داده می شود و صاحبان سهام تنها تا اندازه آورده خود مسئول تعهدات شرکت می باشند.در شرکت سهامی شرکاء تنها صاحب سهم می باشند و سهام شرکت های بزرگ در بورس خرید و فروش می گردد و صاحبان سهام دائما تغییر می کنند. به این سبب به این نوع شرکت ها، شرکت های بی نام می گویند؛ زیرا ممکن است شرکاء آن اکثراً مشخص نباشند.
حقوق اصلی صاحب سهم را می توان تحت عناوین ذیل خلاصه نمود :
- سهامدار مجاز است خود را سهیم در شرکت بداند ؛
- سهامدار مجاز است با دادن رای در مجامع عمومی در اداره شرکت دخالت کند ؛
- سهامدار مجاز است در سود شرکت و ذخایر آن مشارکت کند ؛
- سهامدار مجاز است سهم خود را معامله کند و آزادانه از شرکت خارج شود.
در ادامه ثبت کریم خان در خصوص حق رای صحبت می کند.
حق رای
صاحب سهم مجاز است در تمامی مجامع عمومی حضور یافته و با دادن رای در اداره امور شرکت دخالت نماید. اما باید توجه داشت که حضور در مجامع عمومی و رای دادن وظیفه صاحب سهم نیست و نمی توان او را مجبور به حضور و دادن رای در مجامع عمومی کند. اصولاَ هر سهمی حق رای دارد و شرکت نمی تواند سهام بدون حق رای صادر کند. در برخی از کشورها مثل انگلستان سهام بدون رای پیش بینی شده، اما این نوع سهام در واقع اوراق قرضه می باشند که وام دهندگان در عوض دریافت بهره ثابت در منافع شرکت شریک می گردند بدون آن که مجاز به دخالت در اداره امور شرکت باشند.
چنانچه اساسنامه شرکت محدودیت هایی جهت حق حضور و رای صاحبان سهام پیش بینی ننموده باشد، هر سهامداری می تواند در جلسات مجامع حضور داشته و هر سهم دارای یک رای می باشد.چنانچه اساسنامه شرکت محدودیت هایی برای حق حضور و رای صاحبان سهام قائل شده باشد، این محدودیت تنها برای مجامع عمومی عادی نافذ می باشد و برای مجامع عمومی فوق العاده موثر نمی باشد. زیرا ماده 74 قانون تجارت می گوید : ” در مجامع عمومی که برای امتداد مدت شرکت یا برای انحلال شرکت قبل از موعد مقرر یا هر نوع تغییر دیگری در اساسنامه تشکیل می شود … کلیه صاحبان سهام قطع نظر از عده سهام خود حق حضور و به نسبت هر یک سهم یک رای دارند، ولو اینکه اساسنامه برخلاف این مقرر داشته باشد “. اما چون مواد 66 و 67 قانون تجارت اذعان می دارد :
- ” ماده 66- اساسنامه تعیین می کند برای حق ورود در مجمع چند سهم ( به عنوان وکالت یا مالکیت ) باید داشت “.
- ” ماده 67- عده آرایی که هر کدام از شرکاء به نسبت عده سهام خود دارند براساس اساسنامه تعیین می شود .”
می توان چنین نتیجه گرفت که اساسنامه شرکت می تواند در خصوص مجامع عمومی عادی حضور سهامداران را موکول به داشتن چند سهم می باشد. بعنوان مثال مقرر دارد که برای حضور در مجمع عمومی هر صاحب سهم میبایست 10 سهم داشته باشد. این موضوع در شرکت هایی که سهام زیادی دارند، موثر می باشد. زیرا در موردی که تعداد سهامداران زیاد باشد، عملاَ تجمع کلیه آن ها در یک جلسه میسر نیست.
همچنین ممکن است براساس ماده 67 قانون تجارت مقرر دارد که برخی از سهام چند رای دارند و در برخی موارد آرای کمتری داشته باشند.لذا براساس قانون تجارت ایران هیچ گونه مانعی برای ایجاد سهام دارای چند رای وجود ندارد. اما با در نظر گرفتن ماده 74 قانون تجارت در خصوص مجامع عمومی فوق العاده اگر هم اساسنامه سهام دارای چندین رای را پیش بینی کرده باشد، مقررات اساسنامه در نظر گرفته نخواهد شد و تمامی سهام آراء مساوی داشته باشند.
در برخی از کشورهای دیگر مانند فرانسه سابقاَ ایجاد سهام چند رای جائز داشته ، اما امروزه قانون دیگر انتشار چنین سهامی را مجاز نمی داند ، زیرا به این ترتیب همواره اقلیتی بر شرکت حاکم نخواهند بود. در کشور فرانسه حتی تفویض رای سهام بدون واگذاری سهام مجاز نمی باشد و صاحب سهم نمی تواند حق رای را از سهم جدا سازد. البته صاحب سهم می تواند به شخص دیگری وکالت دهد که به جای او در مجامع عمومی رای بدهد. اماوکالت در امری تفویض تلقی نمی شود و موکل همواره می تواند اموری را که به وکیل ارجاع داده است، شخصاَ انجام دهد. در قانون تجارت ایران مقرراتی جهت منع تفویض حق رای صاحبان سهام پیش بینی نشده و بنابراین صاحب سهم می تواند بخشی از حقوق خود را از جمله حق رای را به دیگری تفویض نماید.
دیدگاهی یافت نشد