اشخاص حقیقی و حقوقی چه کسانی می باشند؟

انواع اشخاص

در یک تعریف ساده، حقوق را از ضرورت های ناظر بر روابط اشخاص می نامند. اشخاص جمع شخص می باشد، هرگاه که از شخص صحبت می شود چیزی که به ذهن خطور می کند این می باشد که یک فرد انسانی عملی را مرتکب شده و یا آن را ترک کرده است و غیره. موضوع صحبت فردی از افراد جامعه است. به این علت که افراد انسان می باشند که در جامعه زندگی می کنند و در جامعه به امور گوناگونی می پردازند. اما امروزه این امور فقط مختص به افراد انسان نمی باشد بلکه اشخاص دیگری بر اساس قانون قادر می باشند این فعالیت ها را انجام دهند که به این اشخاص، اشخاص حقوقی می گویند، بنابراین تعریف اشخاص بر دو نوع هستند که یکی اشخاص حقیقی و دیگری اشخاص حقوقی می باشد.

ثبت شرکت کریمخان طی این مقاله قصد دارد به بررسی اشخاص حقیقی و حقوقی بپردازد.

اول : اشخاص حقیقی

در واقع شخص حقیقی همان فرد انسانی است. این افراد با زنده شدن از حقوقی بهره مند می گردند و در زمان حیات خود دارای آن حقوق می باشد که به آن ها اهلیت گفته می شود. در ماده ی 956 ق.م مقرر گردیده است که اهلیت جهت دارا بودن حقوق با زنده متولد شدن انسان آغاز می شود و با مرگ وی به اتمام می رسد. اهلیت دو نوع است،اهلیت تمتع و اهلیت استیفا.

دوم: اشخاص حقوقی

افزون بر افراد حاضر در جامعه، اشخاص دیگری نیز پیدا می شوند که به فعالیت های خاصی می پردازند نظیر گروه ها، جمعیت ها، موسسات، سازمان ها و… که به این گونه اشخاص، اشخاص حقوقی می گویند. این اشخاص وجود طبیعی ندارند و وجود آن ها به صورت فرضی و اعتباری است: شخص حقوقی مولود اجتماعی می باشد که با اجازه ی قانون و از اجتماع دو یا چند شخص حقیقی به وجود می آید. اشخاص حقوقی دارای حقوق تکالیف و اموالی می باشند که به صورت کلی مجزا از دارایی ها و حقوق و اموال افرادی که آن را ایجاد می کنند می باشد و تمام حقوق و تکالیفی را که قانون برای اشخاص حقیقی شناخته است را دارا می باشند، به جز آن چیزی که ملازمه با طبیعت و فطرت و سرشت انسانی دارد، نظیر حقوق و وظایف ابوت و نبوت که مخصوص انسان می باشد.(ماده 588 ق.ت)
لازم به ذکر است که اشخاص حقوقی همانند اشخاص حقیقی به وجود می آیند، زندگی می کنند و همچنین روزی حیات آن ها پایان می یابد، در واقع در رابطه با اشخاص حقوقی می توان این گونه بیان نمود که ایجادشان، تشکیل و ثبت آن ها، زندگیشان، فعالیت آن ها و مرگشان نیز زمان انحلال آن ها است.

اشخاص حقوقی دارای دو نوع اشخاص حقوقی حقوق عمومی و اشخاص حقوقی حقوق خصوصی می باشند:

• اشخاص حقوقی حقوق عمومی

مهمترین ویژگی اشخاص حقوقی حقوق عمومی این اشخاص می باشد که به صورت ذاتی دارای امتیازات قدرت عمومی می باشند و این گونه به نظر می رسد که برای اهداف خاصی ایجاد می گردند که عموماً به صورت سرویس دهی و خدمات عمومی می باشد و مانند وزارتخانه ها، شهرداری ها و سایر موسسات دولتی در غالب قوانین و مقررات خاصی بوجود می آیند. بدان جهت که این اشخاص با دولت و حکومت مرتبط می باشند و هدف آن ها نیز خدمت به جامعه و حفظ حکومت می باشد ، به شخصیت حقوقی حقوق عمومی معروف شده اند.

• اشخاص حقوقی حقوق خصوصی

اشخاص حقوقی حقوق خصوصی در میان افرادی به وجود می آیند که از لحاظ اهداف موضوع به دو گروه تقسیم می شوند:

1. سازمان ها و موسسات غیر تجاری : اهداف و مقاصد این گونه اشخاص غیر تجاری می باشد. ماده ی 584 قانون تجارت در این خصوص این گونه بیان نموده است که تمام تشکیلات و موسساتی می باشد که جهت مقاصد غیر تجاری مانند امور علمی، ادبی یا خیریه و نظیر آن ها به وجود می آید، بدون در نظر گرفتن اینکه قصد و نیت موسس و تشکیل دهندگان آن کسب سود و منفعت بوده یا خیر. با نظر به این ماده، نباید معیار تشخیص این اشخاص از شرکت های تجاری را قصد انتفاع آن ها بدانیم این امر به این علت است که این موضوعات، فعالیت این اشخاص بوده و آن ها را از شرکت های تجاری متمایز می نماید. در نتیجه تمام موسسات و سازمان هایی که جهت اهداف غیر تجاری تشکیل می گردند و چنانچه جزء دستگاه دولتی نباشند، سازمان یا موسسه ی غیر تجاری به شمار می روند.
2. شرکت های تجاری : در هیچ کدام از قوانین ما برای شرکت های تجاری تعریفی بیان نشده است بلکه فقط انواع شرکت های تجاری عنوان شده است. به همین دلیل حقوقدانان، برای شرکت های تجاری تعاریفی را ارائه داده اند که ثبت شرکت کریم خان در ذیل آن ها را بیان نموده است:

• شرکت تجاری نوعی شرکت می باشد که در آن چند نفر ،جهت تجارت و استفاده از منابع آن، سرمایه ای را در میان بگذارند.
• شرکت تجاری نوعی شرکت عقدی می باشد که بر اساس قوانین تجاری و مالی جهت انجام امور بازرگانی و بدست آوردن سود با سرمایه ی مشخص به وجود آمده است و منبع پیدایش شخصیت حقوقی در حقوق خصوصی می گردد.

تفاوت عمده ی اشخاص حقوقی،حقوق عمومی و اشخاص حقوقی، حقوق خصوصی در این می باشد که اشخاص حقوقی حقوق عمومی به محض تشکیل شدن دارای شخصیت حقوقی می باشد و نیازمند ثبت نمی باشد اما اشخاص حقوقی، حقوق خصوصی از تاریخی که بر اساس شرایط و ضوابط قانونی ثبت می گردند دارای شخصیت حقوقی می گردند.